Atropina – zastosowanie oraz postępowanie w zatruciu

W artykule omówiono, czym jest atropina, w jakich przypadkach stosowanie atropiny może być niebezpieczne i gdzie występuje w naturze. Omówiono także w jakim mechanizmie oddziałuje na organizm i na który neuroprzekaźnik. Opisano, w których roślinach w Polsce można ją spotkać i jakie jest jej rekreacyjne zastosowanie, oraz skutki jej zażycia i przedawkowania wraz z objawami oraz postępowaniem, które należy podjąć u osoby zatrutej tą substancją, włącznie z interakcjami, w które wchodzi atropina z innymi środkami. W artykule zawarto również opis ostrego zespołu cholinolitycznego oraz jego różnicowanie od innych chorób mających podobny obraz kliniczny.

Słowa kluczowe
atropina, zatrucie, przedawkowanie, ratownik, postępowanie

Atropina znana wszystkim ratownikom ze względu na swoją wielokierunkowość ma zastosowanie w różnych sytuacjach. Jednakże zgodnie ze słowami Paracelsusa, uznawanego za ojca farmakognozji: „Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Dawka definiuje truciznę”. Atropina skutecznie pomaga w ratowaniu życia, ale równie skutecznie może je odebrać.

Jest ona naturalnym alkaloidem. Tak właściwie jest racematem L-hioscyjaminy i D-hioscyjaminy (enancjomery prawo- i lewoskrętnej hioscyjaminy). L-hioscyjamina występuje w Polsce w takich roślinach jak: bieluń dziędzierzawa, pokrzyk wilcza jagoda i lulek czarny. Jako racemat swoje działanie niemalże w całości zawdzięcza właśnie
L-hioscyjaminie, która według różnych źródeł działa 2-4 razy silniej niż atropina. W zasadzie z farmakologicznego punktu widzenia jest to jedyna różnica między atropiną a hioscyjaminą.