Historia epidemii w Polsce

Niniejsza praca przedstawia historię występowania epidemii na ziemiach polskich, począwszy od wieków średnich, aż po XX wiek. Artykuł odpowiada na pytanie, jak przedstawiał się stan wiedzy medycznej dotyczącej epidemii na przestrzeni dziejów oraz jak wyglądały diagnostyka i leczenie chorób zakaźnych.

Słowa kluczowe
historia, epidemia, Polska, dżuma, diagnostyka, leczenie, teoria

Pierwsze wzmianki o epidemii, która dotknęła ludność Europy, pojawiają się u Tukidydesa, starożytnego historyka greckiego. Pisał on o trwającej trzy lata zarazie, która nawiedziła Ateny w 430 roku p.n.e (1). Znacznie więcej informacji posiadamy na temat epoki średniowiecza. Skąd czerpiemy wiedzę na temat chorób zakaźnych i tego, co ludzie żyjący w poprzednich stuleciach wiedzieli o nawiedzających ich epidemiach? I skąd ludzie żyjący w XXI wieku wiedzą, jak przebiegała epidemia 600 lat temu? Najważniejszymi źródłami wiedzy, do których docierają współcześni badacze, są przede wszystkim kroniki, roczniki i diariusze popularne w całej średniowiecznej Europie. Źródło wiedzy stanowią również pisma urzędowe i księgi miejskie spisywane na przestrzeni dziejów. Równie istotna jest literatura, w tym głównie poezja okolicznościowa oraz utwory religijne i teksty liturgiczne. Czego zatem dowiadujemy się z tych źródeł? Współczesnych badaczy interesuje przede wszystkim ówczesny stan wiedzy społeczeństwa. Tu sytuacja przedstawia się zdecydowanie mało naukowo. Była to wiedza ludowa z silną domieszką przesądów i porzekadeł. Z całą pewnością przyczyną tego stanu rzeczy był brak wiedzy medycznej. Nie wiedziano nic o istnieniu mikroświata. Na odkrycie bakterii i wirusów medycyna musiała poczekać jeszcze kilkaset lat. Jak zatem tłumaczono zjawisko epidemii? Tu zaczyna się niezwykła historia przypuszczeń i dociekań. Pierwszym winowajcą był układ planetarny. Niekorzystny układ planet i spadające komety były według wierzeń przyczyną wybuchu epidemii. Hieronim Powodowski w swoim dziele zatytułowanym