Obrzęk mózgu – pacjent ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym

Diagnostyka i leczenie obrzęku mózgu stanowią poważne wyzwanie dla personelu na wszystkich szczeblach systemu opieki zdrowotnej, począwszy od zespołów ratownictwa medycznego i szpitalnych oddziałów ratunkowych, kończąc na zespołach oddziałów intensywnej terapii, neurologii i neurochirurgii. Na każdym z nich bardzo ważne jest wielokierunkowe i multidyscyplinarne postępowanie tak, aby poprawić rokowanie neurologiczne pacjenta. Celem pracy jest podkreślenie roli wybranych procedur, których wykonywanie ma istotne znaczenie w ograniczaniu wtórnego uszkodzenia mózgu.

Słowa kluczowe: intensywna terapia, obrzęk mózgu, postępowanie przedszpitalne, postępowanie szpitalne

Pacjenci, u których wystąpił obrzęk mózgu są stosunkowo często leczeni na oddziale intensywnej terapii (OIT). Wynika to ze złożonej patofizjologii tego stanu chorobowego (1). 

Rokowanie pacjenta leczonego na OIT zależy od okresu poprzedzającego hospitalizację, gdy chory znajduje się pod opieką ZRM i Zespołów SOR. Duże znaczenie mają także zespoły transportowe, w których coraz częściej opiekę nad pacjentem sprawuje ratownik medyczny lub pielęgniarka. Z badań klinicznych wiadomo, że czynniki, takie jak hipotensja i hipoksemia, istotnie zmniejszają szansę na przeżycie pacjentów z obrzękiem mózgu. Zasadne jest więc wykonywanie wielu drobnych czynności, celem stabilizacji i/lub przywrócenia homeostazy, co może ograniczyć zakres wtórnego uszkodzenia mózgu (2). Wczesna identyfikacja zaburzeń homeostazy ustrojowej w zakresie perfuzji mózgu, krążenia, oddychania i równowagi metabolicznej oraz szybka reakcja na odchylenia stanowią w dużej mierze o wyniku leczenia.