Ocena stanu jamy ustnej jako element badania fizykalnego w praktyce ratownika medycznego

Rak dziąsła należy do ograniczonych zmian miejscowych. Dotyczy głównie mężczyzn nadużywających tytoniu, alkoholu oraz posiadających braki w uzębieniu. Najczęściej jest diagnozowany w zaawansowanym stadium rozwoju. Początkowo w badaniu fizykalnym obserwuje się występowanie stanów przedrakowych w postaci leukoplakii oraz odleżyn. Innym objawem wykazującym na toczący się proces chorobotwórczy w organizmie są przerosty dziąseł. Mogą one wystąpić u pacjentów przyjmujących cyklosporynę A, fenytoinę czy nifedypinę. Dziąsła w polekowym przeroście dziąseł cechują się bulwiastym obrzękiem i obecnością krwawiących grudek. W przebiegu niedoczynności tarczycy również obserwowany jest obrzęk i przerost dziąseł. Stają się one bladoróżowe, odczuwalna jest bolesność uciskowa. 

W sytuacji wystąpienia wtórnego zapalenia dziąseł wykazują one skłonność do krwawień. Stan zapalny dziąseł objawia się ich obrzękiem i zaczerwieniem. Dodatkowym objawem jest purpurowe zabarwienie opuszek brodawek zębowych. Przewlekłe stany zapalne występują u chorych z cukrzycą, zaburzeniami gospodarki hormonalnej, łuszczycą, białaczką, szkorbutem oraz u zarażonych wirusem HIV. W cukrzycowym stanie zapalnym dziąseł brodawki zębowe przyjmują bulwiasty kształt, są miękkie i czerwone, czasem na ich powierzchni pojawiają się zmiany guzkowo-grudkowe. W przebiegu ciąży mogą stać się ognistoczerwone, wrażliwe na dotyk, obrzmiałe oraz guzowate. 

Ostre martwiczo-wrzodziejące zapalenie dziąseł (zakażenie Vincenta, zakażenie okopowe) jest najbardziej poważnym w skutkach stanem zapalnym dziąseł. Pacjent manifestuje zarówno objawy miejscowe, w postaci płomiennoczerwonego zabarwienia dziąseł, ślinotoku, intensywnego bólu i halitozy, jak i objawy ogólnoustrojowe (gorączkę i obrzęk węzłów chłonnych). Ponadto na powierzchni dziąseł występuje szary, rzekomobłoniasty nalot. Skłonność do zachorowania najczęściej dotyczy zarażonych wirusem HIV oraz pacjentów w stanach napięcia psychicznego wraz z obniżoną odpornością (10).