Ocena stanu jamy ustnej jako element badania fizykalnego w praktyce ratownika medycznego

Leukoplakia włochata jest zmianą, którą cechuje występowanie na bocznych powierzchniach języka białawych fałd, wyglądem przypominających tarkę do prania. Możemy ją spotkać u pacjentów zarażonych wirusem HIV bądź stosujących długotrwale leki immunosupresyjne (10).  

Najbardziej istotną patologiczną zmianą, która powinna być zidentyfikowana u pacjenta w obrębie języka, jest rak języka oraz stany przedrakowe. Rak języka w początkowym stadium manifestuje się jako niewielkie owrzodzenie, które wraz z informacją w wywiadzie o nikotynizmie i częstych urazach oraz z występowaniem zmian leukoplaktycznych u pacjenta, powinny nasunąć nam podejrzenie choroby nowotworowej. W zaawansowanym stadium zmiana nowotworowa się rozrasta, nacieka na okoliczne tkanki jamy ustnej oraz zajmuje żuchwę. Pacjent z zaawansowanym procesem nowotworowym języka odczuwa trudności w mówieniu i spożywaniu pokarmów. Zmiany patologiczne, które traktujemy jako stany przedrakowe, to leukoplakia, przewlekłe stany zapalne, obecność owrzodzeń, brodawczaków oraz liszaj płaski Wilsona (5). 

Obrzęk okolicy jamy ustnej i twarzy

Patologicznym objawem, który można zaobserwować w przebiegu wielu schorzeń, jest obrzęk. Może być on wynikiem odniesionych obrażeń, miejscowej reakcji alergicznej, toczących się aktywnych procesów zapalnych lub może świadczyć o obecności choroby zakaźnej. Obrzęk twarzy może pojawić się też w przebiegu choroby ogólnoustrojowej (9). W chorobach nerek (zespół nerczycowy, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek) u pacjenta pojawiają się masywne obrzęki zlokalizowane w okolicy oczu (14).

W przebiegu niedoczynności tarczycy obrzęk śluzowaty obejmuje tkanki wokół oczu oraz powoduje specyficzne pogrubienie rysów twarzy (15). U pacjentów cierpiących na zaawansowane stadium nowotworów płuc może dojść do wystąpienia zespołu żyły głównej górnej. Zespół ten zaliczany jest do nagłych stanów w medycynie paliatywnej. Charakterystycznym objawem tego zespołu jest rozległy obrzęk, rumień oraz zasinienie obejmujące zarówno okolicę twarzy, jak i szyi. Bardzo często zauważalny jest również towarzyszący mu jednostronny obrzęk kończyny górnej wraz ze znacznym rozszerzeniem się żył powierzchownych zlokalizowanych w obrębie klatki piersiowej pacjenta (9).