Pierwsza pomoc – skąd czerpać wzorce?

Wytyczne 2015 w zakresie udzielania pierwszej pomocy

Analizując wytyczne AHA i ERC 2015 w podkategorii medyczne stany nagłe, znajdziemy odpowiedzi na pytania dotyczące wybranych aspektów postępowania w przypadku bólu w klatce piersiowej, duszności spowodowanej zaostrzeniem astmy, udaru mózgu [tutaj szczególny nacisk jest kładziony na sposoby rozpoznania, tj. schemat FAST, skala CPSS – w jednym z badań ponad 94% osób potrafiła za pomocą systemu oceny udaru prawidłowo rozpoznać oznaki i objawy udaru (8)], udzielenia pierwszej pomocy osobie z objawami wstrząsu czy anafilaksji. Ponadto znajdziemy w nich wskazówki dotyczące radzenia sobie z hipoglikemią, odwodnieniem po wysiłku fizycznym oraz urazem oka spowodowanym substancją chemiczną. Nie zaleca się rutynowego stosowania tlenu przez osoby udzielające pierwszej pomocy. Zdecydowanie więcej wskazówek znajdziemy w części poświęconej udzielaniu pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia urazu. Dużą część zajmuje postępowanie w przypadku wystąpienia krwotoku (użycie opatrunków hemostatycznych oraz opaski uciskowej, jednak po wcześniejszym odpowiednim przeszkoleniu). Oprócz powyższych zagadnień, jest opisane postępowanie w przypadku złamań z przemieszczeniem (nie zaleca się zakładania szyny wyciągowej przez personel „niemedyczny”), ran otwartych klatki piersiowej, w urazach kręgosłupa (nie należy zakładać kołnierza szyjnego przed przybyciem personelu medycznego) oraz wskazane są zasady rozpoznania wstrząśnienia mózgu. Poza tym jest opisane postępowanie w przypadku oparzeń termicznych. Zupełną nowością, jeżeli chodzi o tematykę udzielania pierwszej pomocy, jest postępowanie przy wybiciu zęba, co uzmysławia, że nie tylko kończyny czy palce można poddać procedurze reimplantacji (7). Patrząc na wytyczne ERC w powyższym zakresie, można odnieść wrażenie, że poruszana tematyka jest tylko „hasłowa”, tzn. odpowiada na konkretne pytania, a nie podaje pełnego sposobu postępowania w określonych stanach zagrożenia życia i – jak to zostało podkreślone na początku – niestety nie wyczerpuje całkowicie tematyki udzielania pierwszej pomocy. Zalecenia z 2010 roku (AHA), wobec których nie sformułowano nowych wskazówek w 2015 roku, to: postępowanie w duszności wynikającej z zaostrzenia astmy, uraz oka spowodowany substancją chemiczną, tamowanie krwawienia, stosowanie opaski uciskowej, postępowanie w przypadku złamania oraz chłodzenie oparzeń termicznych i stosowanie na nie opatrunków (9).