Pourazowy krwiak nadtwardówkowy w perspektywie ZRM typu P. Studium przypadku

Urazy czaszkowo-mózgowe to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów lub stałego kalectwa u poszkodowanych w wyniku urazów wielonarządowych. Powstają najczęściej w wyniku uszkodzenia tętnicy oponowej środkowej, która jest gałęzią tętnicy szyjnej zewnętrznej. Szybka i gwałtowna progresja objawów z proporcjonalnie narastającym ciśnieniem śródczaszkowym powoduje, że ten typ krwiaka jest bardzo niebezpieczny. W tej sytuacji zadaniem ratownika medycznego jest przede wszystkim ograniczenie możliwości wystąpienia urazu wtórnego w fazie przedszpitalnej.

Słowa kluczowe
zespół ratownictwa medycznego, uraz czaszkowo-mózgowy, krwiak nadtwardówkowy

W USA każdego roku dochodzi do 10 milionów urazów czaszkowo-mózgowych, z czego aż 20% to urazy określane mianem „ciężkie”. Śmiertelność w obrażeniach głowy waha się od 5 do 20% i ma związek ze wzrostem ciśnienia śródczaszkowego (ICP – ang. intracranial pressure) i przemieszczeniem mózgowia wewnątrz czaszki skutkującym wgłobieniem. Do następstw urazów czaszkowo-mózgowych zalicza się krwiaki wewnątrzczaszkowe, w tym krwiaki nadtwardówkowe, w których do nagromadzenia krwi dochodzi pomiędzy oponą twardą a wewnętrzną powierzchnią czaszki. Krwiaki nadtwardówkowe stanowią powikłanie 1-3% wszystkich urazów czaszkowo-mózgowych i 10% ciężkich urazów. Szybka i gwałtowna progresja objawów z proporcjonalnie narastającym ciśnieniem śródczaszkowym plasuje ten typ krwiaka jako bardzo niebezpieczny. Opóźnione i niewłaściwe leczenie skutkuje wysokim odsetkiem śmiertelności (2, 3). Zespół ratownictwa medycznego na tyle, na ile jest to możliwe, powinien ograniczać następstwa urazu, ponieważ ma to znaczenie dla dalszych losów pacjenta – jego późniejszych zdolności ruchowych, pamięci, zdolności mówienia i uczuć wyższych. Szybki transport chorego z ciężkim urazem głowy do ośrodka docelowego (z oddziałem neurochirurgicznym) powinien być priorytetem (1).