Reakcja alergiczna oraz jej specyfika w odniesieniu do pacjentów pediatrycznych

Anafilaksja jest definiowana jako ciężka, zagrażająca życiu reakcja uogólniona lub systemowa reakcja nadwrażliwości. Stanowi ona najbardziej niebezpieczną postać chorób alergicznych, mogących doprowadzić do wstrząsu, a przez to do stanu bezpośredniego zagrożenia życia. W artykule przedstawiono, czym charakteryzuje się reakcja anafilaktyczna oraz postępowanie w przypadku wystąpienia anafilaksji u pacjenta pediatrycznego.

Słowa kluczowe: reakcja anafilaktyczna, anafilaksja, wstrząs anafilaktyczny, pacjent pediatryczny

Międzynarodowy zespół ekspertów, pod patronatem Światowej Organizacji Alergii (World Allergy Organization, WAO), definiuje anafilaksję jako: „ciężką, zagrażającą życiu reakcję uogólnioną lub systemową reakcję nadwrażliwości”. Anafilaksja stanowi najbardziej niebezpieczną postać chorób alergicznych, mogących doprowadzić do wstrząsu, a co za tym idzie − stanu bezpośredniego zagrożenia życia. Wstrząs to ostre niedotlenienie tkanek spowodowane dysproporcją pomiędzy pojemnością łożyska naczyniowego a objętością krwi krążącej. Niewiele osób jest świadomych, że istnieje możliwość wystąpienia tzw. podwójnego wstrząsu, który ujawnia się po kilku godzinach od pierwszego epizodu, najczęściej między 4. a 12. godziną po zadziałaniu alergenu, przy czym często drugi epizod bywa znacznie silniejszy, a w przypadku źle podjętego leczenia może skutkować śmiercią.

Reakcja anafilaktyczna – charakterystyka

Reakcja anafilaktyczna to niespodziewana, szybka i wieloukładowa reakcja nadwrażliwości organizmu wywołana przez określony czynnik. Może wystąpić zarówno u alergików, jak i osób, które nie miały dotychczas podobnych reakcji. Zwiększone ryzyko wystąpienia anafilaksji występuje u osób mających astmę i atopowe zapalenie skóry. Pojawiające się specyficzne objawy mogą różnić się w zależności od wieku i stanu układu immunologicznego organizmu. Wielkość i stopień nasilenia objawów anafilaksji rozwija się zwykle u pacjentów pediatrycznych w przeciągu od kilku do kilkunastu minut (zwykle < 30 min) po ekspozycji na dany czynnik wywołujący alergię. Początkowo łagodne objawy mogą się gwałtownie nasilić i zagrażać życiu. Zdarza się, iż anafilaksja pojawia się z opóźnieniem, po 4-6 godzinach od kontaktu z alergenem, lub bez uchwytnej przyczyny (anafilaksja idiopatyczna).