Stanowisko konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny ratunkowej w sprawie dezynfekcji skóry przed wykonaniem iniekcji

Potencjał alergizujący

Kolejnym, czwartym, parametrem, który należy uwzględnić, dokonując wyboru środka antyseptycznego, jest stan wiedzy na temat jego alergogenności. Warto zaznaczyć, że zawsze jesteśmy zobowiązani zakładać, że stosowane przez nas leki lub wyroby medyczne mogą wywołać reakcję nadwrażliwości lub reakcję alergiczną, natomiast potencjał alergizujący określonych substancji – czerpany z doświadczenia i opisywany w literaturze fachowej – jest różny dla różnych substancji, w tym dla preparatów stosowanych w procedurach antyseptycznych. Najkorzystniejszy w omawianym kontekście wydaje się profil produktów oktenidynowych. W treści ChPL dla leku na bazie oktenidyny w połączeniu z fenoksyetanolem możemy wyczytać, że ani nie stwierdzono właściwości uczulających oktenidyny, ani nie potwierdzono doświadczalnie ewentualnych działań fotoalergizujących (10); natomiast wyroby medyczne z zawartością oktenidyny nie zawierają w Kartach Charakterystyki – w przeciwieństwie do produktów zawierających PHMB (poliheksanid) – kodu wskazującego rodzaj zagrożenia H317 (może powodować reakcję alergiczną skóry). Potencjalna alergogenność PHMB nie jest przy tym interpretowana jako wysoka, natomiast faktem są doniesienia o epizodach reakcji anafilaktycznej towarzyszących jego zastosowaniu (11). Problem ryzyka wstrząsu anafilaktycznego dotyczy w większym stopniu chlorheksydyny i z tego powodu FDA (Food and Drug Administration) w komunikacie z 2017 roku ostrzega, że stosowanie preparatów z chlorheksydyną może prowadzić do wstrząsów anafilaktycznych (12). Także produkty lecznicze jodopowidonu mają w treści ChPL ostrzeżenie o możliwości wystąpienia reakcji anafilaktycznej lub skórnej reakcji alergicznej, należy jednakże mieć na uwadze, że ich częstotliwość jest określana terminami: rzadko lub bardzo rzadko (13, 14). W przypadku produktów leczniczych opartych na alkoholach nieco wyższym poziomem rekomendacji wydają się cieszyć leki niezawierające w składzie etanolu – być może ze względu na dostarczane nam przez dermatologów informacje o uzyskiwaniu pozytywnych wyników testów skórnych na etanol (15).