Wpływ wybuchu na obrażenia ciała u osób poszkodowanych

Obrażenia powybuchowe powstają po eksplozji ładunków wybuchowych lub po emisji substancji niebezpiecznych bądź gazu ziemnego. Ze względu na przyczynę ich powstania, obrażenia te dzielimy na pięć grup. Zaczynając od tych spowodowanych powietrzną falą uderzeniową, a kończąc na obrażeniach powstałych w wyniku użycia czynnika chemicznego, biologicznego, radiologicznego lub nuklearnego.

Słowa kluczowe
eksplozja, ratownictwo medyczne, obrażenia

Przyczyną obrażeń powybuchowych może być eksplozja ładunku wybuchowego w celach terrorystycznych. Może to być także element terroru kryminalnego stosowanego przez zorganizowane grupy przestępcze. Z wybuchami będziemy spotykali się również podczas emisji substancji niebezpiecznej o właściwościach wybuchowych podczas wypadku komunikacyjnego, awarii instalacji technologicznej lub pożaru. Strażacy bardzo często mają do czynienia z instalacją gazu ziemnego lub butlami propan-butan, gdy podejmują działania gaśnicze wewnątrz obiektów. Dlatego bardzo prawdopodobne jest, że w praktyce zespołu ratownictwa będziemy musieli zaopatrzyć poszkodowanego z obrażeniami powybuchowymi.

Obrażenia pierwszorzędowe (ang. primary blast injuries) spowodowane powietrzną falą uderzeniową

Fala uderzeniowa i fala ciśnieniowa powstają w trakcie wybuchu. Są kulistymi falami podłużnymi biegnącymi, rozchodzącymi się w każdym kierunku oraz przenoszącymi energię. Fala, przemieszczając się, wytraca energię i zwalnia, stając się falą podmuchu. Mechanizm działania fali uderzeniowej polega na wzajemnym przesunięciu narządów z rozerwaniem ich struktury (ściskanie i rozciąganiem tkanek). Następują także ściśnięcie i rozprężenie oraz pęknięcie zbiorników gazowych (głównie gazy w jelicie grubym). Występują również odkształcenie i ruch powłok ciała (wzrost i następnie spadek ciśnienia w jamach ciała: brzuch, klatka piersiowa). Większość tkanek jest bardziej odporna na ściskanie niż rozciąganie. Ryzyko zgonu ściśle koreluje z wartością nadciśnienia oraz czasu trwania fazy dodatniej. Śmierć człowieka może nastąpić w czasie wybuchu, który wygeneruje