Wypadki drogowe a obrażenia narządów wewnętrznych

Wypadki komunikacyjne stanowią poważne wyzwanie dla służb ratunkowych. Działania obejmujące kolejne etapy polegają na ocenie miejsca zdarzenia i mechanizmu powstania ewentualnych urazów, ewakuacji, leczeniu i transporcie rannych do właściwych ośrodków.

Słowa kluczowe

wypadek komunikacyjny, zderzenie, służby ratunkowe, obrażenia

Wraz z pojawieniem się w XIX wieku pojazdów mechanicznych narodził się problem wypadków komunikacyjnych. Obecnie komunikacja drogowa stanowi stały element funkcjonowania współczesnych społeczności, a wypadki drogowe stają się wyzwaniem dla współczesnych systemów opieki zdrowotnej. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) każdego roku w wyniku wypadków drogowych ginie około 1,24 miliona osób, a 20-50 milionów jest narażonych na urazy prowadzące często do kalectwa (1). Według danych Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji w latach 2014-2016 doszło do 101 601 wypadków, w których śmierć poniosło 9166 osób, a 123 089 zostało rannych (2).

Pierwszym elementem oceny wypadku komunikacyjnego są odpowiedzi na pytania: jak wygląda miejsce zdarzenia? Pomiędzy jakimi pojazdami lub przedmiotami doszło do zderzenia? Czy ofiary miały zapięte pasy bezpieczeństwa? Czy otworzyły się poduszki bezpieczeństwa? Czy pasażerowie zostali wyrzuceni z pojazdu?

Analizując ewentualny mechanizm urazu, należy pamiętać o energii kinetycznej, jaka towarzyszy zdarzeniu. Zgodnie z pierwszą zasadą dynamiki Newtona, ciało trwa w stanie spoczynku lub ruchu do momentu, kiedy siły zewnętrzne nie zmuszą tego ciała do zmiany tego stanu. Poruszanie się pojazdu jest rodzajem energii. Aby zatrzymać pojazd, energia ta musi być wyhamowana poprzez zadziałanie klocków hamulcowych lub uderzenie w jakiś obiekt. W sytuacji, gdy pojazd rozbija się o trwałą przeszkodę, energia powoduje wgięcie się konstrukcji samochodu. Gdy pojazd uderzy w trwałą przeszkodę i zatrzyma się, osoba nieprzypięta pasami znajduje się w ruchu o tej samej prędkości do chwili, kiedy uderzy o kolumnę kierownicy, deskę rozdzielczą, przednią szybę lub przednie fotele. Jednocześnie narządy wewnętrzne pozostają w ruchu do czasu, kiedy uderzą w kości czaszki, ścianę klatki piersiowej lub brzucha. Powstające obrażenia są spowodowane przeniesieniem energii kinetycznej, która równa się masie przedmiotu w ruchu (m) pomnożonej do kwadratu prędkości (v) i podzielonej przez dwa zgodnie ze wzorem: