Kwasica mleczanowa u chorego na cukrzycę typu II przyjmującego metforminę i nadużywającego alkoholu

Kwasica mleczanowa to rzadkie, potencjalnie śmiertelne powikłanie cukrzycy. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta u chorych obciążonych cukrzycą, przyjmujących metforminę i nadużywających alkoholu. W pracy opisano czynniki ryzyka, objawy kliniczne oraz metody wstępnego leczenia kwasicy mleczanowej.

Słowa kluczowe

cukrzyca, metformina, kwasica mleczanowa, alkoholowy zespół odstawienny, bóle brzucha

Kwasica mleczanowa jest rzadkim powikłaniem cukrzycy, jednak śmiertelność w przypadku jej wystąpienia sięga aż 50% (1, 4). Jej pierwsze objawy to osłabienie, nudności i wymioty oraz bóle brzucha. Zbyt późne rozpoznanie i niewdrożenie odpowiedniego leczenia prowadzi do odwodnienia, pojawienia się zaburzeń świadomości, wstrząsu, niewydolności wielonarządowej, ostatecznie może doprowadzić do zgonu (1, 2, 4, 7). Kryteria rozpoznania kwasicy mleczanowej obejmują: pH < 7,35, lukę anionową > 16 mmol/l, stężenie wodorowęglanów < 10 mmol/l, a także stężenie mleczanów > 5 mmol/l. Wśród głównych przyczyn wystąpienia kwasicy mleczanowej wymienia się wstrząs i ciężkie urazy, dużo rzadziej spotykanymi przyczynami są zatrucie alkoholami niespożywczymi oraz stosowanie metforminy (MALA – metformin-associated lactic acidosis).

Metformina
jest lekiem hipoglikemizującym z grupy biguanidów, powszechnie
używanych w leczeniu cukrzycy typu II ze względu na stosunkowo wysoki
profil bezpieczeństwa i niskie ryzyko wywoływania hipoglikemii
jatrogennej (5, 7). Przeciwskazaniami do jej stosowania są: niewydolność
nerek, choroby wątroby, zespół zależności alkoholowej, a także ciężki
stan pacjenta związany z niedotlenieniem tkanek, tj. wstrząs,
niezależnie od przyczyny (2, 3, 4). W niniejszym artykule zaprezentowano
przypadek pacjenta nadużywającego alkoholu, przyjętego do szpitala z
powodu bólu brzucha, u którego rozpoznano głęboką kwasicę mleczanową
związaną z przyjmowaniem metforminy.