Badanie ultrasonograficzne pacjenta urazowego w praktyce ZRM

FAST i eFAST

Chociaż możliwości wykorzystania ultrasonografii w ocenie urazów pojawiały się już w latach 70. XX wieku, były stosowane jedynie przez ograniczoną liczbę specjalistów, którzy zajmowali się pacjentami po urazach w ramach oddziałów szpitalnych. Sam protokół pod nazwą FAST został wprowadzony systemowo w USA jako zalecenie do nauczania wszystkich lekarzy urazowych w 1997 roku (5). FAST może pomóc w zidentyfikowaniu zagrażających życiu obrażeń wewnętrznych, opierając się na poszukiwaniu wolnego płynu w jamie otrzewnej oraz worku osierdziowym, którego dokonuje się na podstawie czterech przyłożeń głowicy USG w określonych lokalizacjach na ciele pacjenta. Będą to okolice: wątroby, śledziony, miednicy oraz serca. Na przestrzeni czasu zauważono, że u pacjentów urazowych dość często pojawiają się również urazy w obrębie klatki piersiowej, dlatego do standardowego protokołu dołożono także dwie kolejne projekcje na szczyty płuc w celu wykluczenia odmy opłucnowej. Tym samym zmieniono protokół FAST na rozszerzony – eFAST (ang. extended FAST) i w tej formie jest obecnie nauczany (6).

Kiedy stosować protokół eFAST?

Wskazaniem do zastosowania protokołu eFAST są pacjenci urazowi, w szczególności z urazami w okolicy jamy brzusznej i klatki piersiowej. Protokół ma na celu określenie, czy zachodzi potrzeba interwencji chirurgicznej, co ma miejsce np. w sytuacji pojawienia się znacznej ilości płynu w jamie brzusznej bezpośrednio po urazie. Badanie można zastosować również w ocenie pacjentów niestabilnych z niepewnym wywiadem urazowym jako rozszerzenie diagnostyki, co może nakierować na przyczynę problemu pogorszenia stanu zdrowia.