Borelioza ‒ objawy nagłe mogące być oznaką przebiegu i zaostrzenia infekcji

Objawy wczesne i wczesne rozsiane

W praktyce zespołu ratownictwa medycznego (ZRM) i działalności szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR) mogą zostać w trakcie oceny pacjenta ujawnione objawy stadium klinicznego wczesnego zlokalizowanego i wczesnego rozsianego. W pierwszej grupie będą to przede wszystkim objawy grypopodobne z nagle występującą gorączką, której mogą towarzyszyć drgawki będące częstym powodem interwencji ZRM-u. Pojawia się ona zazwyczaj około 7. dnia od ukąszenia przez kleszcza, co może zostać pierwotnie niezauważone. Zazwyczaj będzie towarzyszyć jej występowanie rumienia pełzającego. Zauważenie przez pacjenta czy jego rodzinę rumienia w trudno dostępnych miejscach ciała (zgięcia stawowe: staw kolanowy, pachwiny, okolice małżowin usznych, fałdy skórne na brzuchu lub miednicy mniejszej czy pachy) może być utrudnione, ponieważ jest on niebolesny, nie swędzi i pozostaje w płaszczyźnie skóry. Rzadziej może wystąpić chłoniak limfocytowy skóry, a więc guzek o charakterystycznym zabarwieniu przenikających się czerwieni i błękitu.

Poważniejsze skutki częściej korespondujące z wzywaniem przez pacjentów ZRM dotyczą objawów kardiologicznych i neurologicznych. Mogą one występować w przypadku boreliozy stadium wczesnego rozsianego. W przypadku dziedziny kardiologii może zostać ujawniony blok przedsionkowo-komorowy. W wykonanym elektrokardiogramie obecne mogą być zaburzenia rytmu i przewodzenia dotyczące zarówno dodatkowych pobudzeń komorowych, jak i nadmiernego zwolnienia pracy węzła zatokowo-przedsionkowego czy przedsionkowo-komorowego, co może skutkować występowaniem bradykardii, bloku drugiego stopnia lub bloku całkowitego.

Z kolei objawami neurologicznymi, które skłonią pacjentów lub ich rodziny do wezwania ZRM-u, mogą być zaburzenia symetrii twarzy, dla laików wiązane jednoznacznie z objawami udaru poprzez opadnięcie kącika ust i zaburzenia mowy. Tymczasem w przypadku neurologicznych objawów boreliozy stadium wczesnego rozsianego mogą one dotyczyć porażenia lub niedowładu nerwu twarzowego. Jest to zazwyczaj skutek zapalenia nerwów czaszkowych w przypadku znacznej ekspansji choroby w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Nawet w przypadku braku porażenia połowiczego kończyn górnych i dolnych ZRM zostanie najpewniej zadysponowany do podejrzenia udaru mózgu, ponieważ doświadczenie i prawdomówność wzywających należy traktować z przyzwoitym rozsądkiem i rozwagą, których brak mógłby dla dyspozytora medycznego niejednokrotnie wiązać się z roszczeniami ze strony pacjenta lub jego rodziny. Jeżeli zakażenie obejmie OUN, może ono wiązać się z występowaniem dodatnich objawów oponowych, będących skutkiem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR), szczególnie z towarzyszącą wysoką gorączką. Objawem niepokojącym może być ograniczony ból głowy o nagłym początku i znacznym nasileniu. Może być on objawem towarzyszącym infekcji, niezwiązanym z występowaniem nagłego zagrożenia zdrowia i życia, ale może być również sygnałem rozwijającego się ZOMR wskutek wzmożonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego (ang.