Czy jedna tabletka może zabić?

Leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne (np. klomipramina, opipramol, doksepina, amitryptylina, chloropromazyna, klozapina, risperydon, olanzapina)

W szczególności w tej grupie należy wymienić trójcykliczne leki przeciwdepresyjne (TLPD), takie jak: imipramina, dezypramina, trymipramina, klomipramina, opipramol, nortryptylina, amitryptylina, doksepina. Ich działanie terapeutyczne/toksyczne wynika głównie z blokowania wychwytu zwrotnego noradrenaliny, serotoniny i dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym. Wywołują zespół objawów klinicznych, nazywany toksydromem cholinolitycznym (antycholinergicznym). Pacjent jest splątany, majaczący, następnie wchodzi w śpiączkę; dochodzi do: rozszerzenia źrenic, zatrzymania moczu, atonii jelit, hipertermii, drgawek i mioklonii, występują groźne dla życia zaburzenia rytmu serca oraz hipotonia. W celu lepszego zapamiętania objawów mówi się, że pacjent z rozwiniętym toksydromem cholinolitycznym jest: suchy jak pieprz, ślepy jak nietoperz, czerwony jak burak, gorący jak piec i niespokojny jak tygrys w klatce.

Najgroźniejsze działania TLPD wynikają z blokowania kanałów sodowych, przez co dochodzi do zwolnienia depolaryzacji i wydłużenia czasu trwania potencjału czynnościowego kardiomiocytów. W EKG będzie to widoczne jako poszerzenie QRS. TLPD blokują również kanały potasowe, przez co wydłuża się odstęp QT, a pacjent jest predysponowany do groźnych dla życia zaburzeń rytmu serca, np. wielokształtnego częstoskurczu komorowego czy migotania komór. Istotny jest również wpływ antagonistyczny wobec receptorów alfa-adrenergicznych, co powoduje hipotonię.

Leczenie jest w głównej mierze objawowe. W przypadku wystąpienia wielokształtnego częstoskurczu komorowego bądź dynamicznie zmieniającego się zapisu EKG należy zastosować dożylnie wodorowęglan sodu jako odtrutkę skierowaną na odblokowanie kanałów sodowych.