Edukacja ratowników medycznych w zakresie zagrożeń środowiskowych

Odmrożenia i odmroziny

Odmrożenia to lokalne uszkodzenia tkanek wywołane miejscowym działaniem zimna (w środowisku wilgotnym powstaje tzw. stopa okopowa). Ich wystąpieniu sprzyja spożycie alkoholu (pod jego wpływem naczynia krwionośne rozszerzają się obwodowo), a dodatkowo wilgotne obcisłe elementy garderoby (powodujące wychłodzenie w wyniku konwekcji) oraz obniżona perfuzja obwodowa powodowana wcześniejszymi chorobami naczyń. Najbardziej narażone na odmrożenia i odmroziny są dystalne części ciała (twarz, uszy, kończyny).

Odmrożenia powodują skurcz naczyń i pogarszają krążenie, co powoduje niedotlenienie, a czasem zatrzymanie przepływu krwi oraz zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń. Dodatkowo następuje rozpad komórek w mechanizmie odwodnienia lub, choć rzadko, zlodowacenie.

Wyróżnia się cztery stopnie ciężkości odmrożenia:

I. Obok palącego bólu, obrzęku i ograniczonego czucia przy dotyku pojawiają się również bladość, a następnie zaczerwienienie skóry.

II. Charakterystyczny ból, wytworzenie pęcherzy z krwią (lub surowicze) wewnątrz oraz ciemnoczerwone do fioletowego zabarwienie skóry.

III. Występują brak czucia i niebiesko-czarne zmiany martwicze.

IV. Występuje całkowite zlodowacenie, przy ogrzaniu rozpłynięcie się tkanek.

W postępowaniu należy zapobiegać ponownej ekspozycji na zimno oraz ewakuować poszkodowanego do ogrzanego pomieszczenia i zapewnić mu komfort termiczny. Od II stopnia ciężkości odmrożenia właściwe jest ułożenie ciała na płasko, w pozycji horyzontalnej oraz unikanie zbędnych ruchów. Należy stosować ciepłe kąpiele przez 30 minut wodą o temperaturze 35-40 stopni; nie należy tego robić w przypadku wychłodzenia całego organizmu.