Hartowanie serca w karetce – czy to jest możliwe?

Podstawą leczenia zawału serca jest reperfuzja. Efekt przywrócenia przepływu wieńcowego pomniejszony zostaje przez tzw. reperfuzyjne uszkodzenie serca. Aby zminimalizować to zjawisko, podjęto próby kardioprotekcji pod postacią m.in. hartowania serca. Badania pod tym kątem przeprowadzono także w karetkach.

Słowa kluczowe

reperfuzja, kardioprotekcja, hartowanie, miokardium, mankiet

Obecnie podstawową metodą leczenia zawału serca jest reperfuzja. Podzielić ją można na mechaniczną (przezskórna interwencja wieńcowa – PCI) lub farmakologiczną. Leczenie reperfuzyjne wskazane jest u wszystkich pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym, zarówno z uniesieniem odcinka ST, jak i bez uniesienia (NSTE-ACS).

Strategia postępowania obejmuje wykonanie koronarografii i ewentualnej PCI w czasie do 2 h od przyjęcia do szpitala (strategia inwazyjna pilna), do 24 h (strategia inwazyjna wczesna) lub do 72 h od przyjęcia do szpitala (strategia inwazyjna) (1). Przywrócenie przynajmniej częściowej równowagi między zapotrzebowaniem na przepływ a faktycznym przepływem wieńcowym jest celem działań kardiologów inwazyjnych w sytuacji niedokrwienia mięśnia sercowego. Możliwe jest to do osiągnięcia poprzez spontaniczną bądź indukowaną reperfuzję. Nagłe przywrócenie przepływu ma jednak zarazem negatywną stronę. Istnieje tzw. reperfuzyjne uszkodzenie serca. Czynnik ten pomniejsza wynik korzystnych efektów reperfuzji. Wielkość niedokrwiennego uszkodzenia miokardium jest wypadkową stopnia ograniczenia perfuzji wieńcowej oraz czasu jej trwania. Co więcej, uszkodzenie reperfuzyjne zwiększa się wraz ze stopniem poprzedzającego go niedokrwienia. Takie zaburzenia podzielono na cztery typy: ogłuszenie mięśnia sercowego, reperfuzyjne zaburzenia rytmu, śmierć komórek w wyniku nekrozy i apoptozy oraz uszkodzenie śródbłonka (2).