Hemofilia – zastosowanie koncentratów czynników krzepnięcia u chorych w przypadkach nagłego krwawienia lub urazu w praktyce ZRM – nowy obowiązek ratowników medycznych

Podejmując działania wobec takich chorych, należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach. U pacjentów ze skazami krwotocznymi nie wykonujemy wstrzyknięć domięśniowych. Należy unikać stosowania leków upośledzających hemostazę (w szczególności leki stricte przeciwkrzepliwe oraz antyagregacyjne, ale również inne – pośrednio wpływające na krzepnięcie krwi, np. ketoprofen, który może hamować agregację trombocytów). Desmopresyna może być w formie donosowej. Zawsze przy podaży egzogennych substancji (zwłaszcza dożylnie) należy być przygotowanym na możliwość wystąpienia gwałtownej reakcji anafilaktycznej. Należy pamiętać o kontroli terminu ważności preparatu, dokładnym przeliczeniu należnej dawki (tab. 1), metodzie rozcieńczenia substancji (przygotowania roztworu), a także formie i szybkości podania leku (zobacz informacje zawarte w ulotce producenta – w szczególności uwagi dla personelu medycznego, tj. instrukcja przygotowania i podawania leku). Zwykle są to specjalne zestawy – fiolka z proszkiem zawierającym lek, jałowa woda do wstrzykiwań oraz przyrząd do rekonstytucji, a ulotka opatrzona jest w specjalne rysunki ułatwiające postępowanie. Przygotowanie roztworu do użycia i podawanie leku wymaga standardowo zachowania techniki aseptycznej. Wraz z preparatem pacjent może posiadać dedykowany zestaw do podawania (wstrzyknięcia) czynnika – jest to zwykle igła typu motylowego z przewodem. W warunkach ZRM warto jednak rozważyć zabezpieczenie stałego dostępu dożylnego. Rozmiar wkłucia należy dobrać adekwatnie do wieku pacjenta, warunków anatomicznych, stanu ogólnego i planowanego postępowania. Kaniulację żyły powinien wykonywać najbardziej doświadczony członek zespołu – należy dążyć do tego, aby jedna próba założenia dostępu i.v. zakończyła się powodzeniem. Po podaniu preparatu (lub jednocześnie, w zależności, czy ZRM jest dwuosobowy, czy trzyosobowy) należy skontaktować się z lekarzem z ośrodka zajmującego się leczeniem hemofilii (dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami konsultanta z ośrodka referencyjnego); należy uzgodnić z dyspozytorem miejsce docelowego transportu chorego, nie zapominając przy tym o powiadomieniu o tym fakcie tejże placówki (zwłaszcza w przypadku pacjenta urazowego). W dokumentacji medycznej należy odnotować: nazwę, serię, dawkę, datę i godzinę podania preparatu.