Kiedy omdlenie wziąć pod lupę? Część I

Istotne elementy badania fizykalnego

Pacjenta po utracie przytomności należy zbadać zgodnie z schematem ABCDE. Do rozpoznania oraz różnicowania przyczyn omdlenia niezbędne są wnikliwa ocena zapisu 12-odprowadzeniowego EKG, badanie neurologiczne wraz z pomiarem glikemii.

Standardowe badanie należy rozszerzyć o wykonanie próby ortostatycznej, ponieważ ma to istotny wpływ na postawienie najbardziej prawdopodobnej przyczyny omdlenia.

Próba ortostatyczna – polega na wykonaniu nieinwazyjnego pomiaru ciśnienia tętniczego krwi oraz tętna u pacjenta, który znajduje się w pozycji leżącej. Wartości te należy zanotować, gdyż będą to parametry wyjściowe. Następnie powinno się wykonać te same cykliczne pomiary u pacjenta w pozycji stojącej w ciągu 3 minut, a pomiar wartości CTK co najmniej w dwóch przedziałach czasowych. W 1. i 3. minucie od momentu przyjęcia pozycji pionowej oraz w trakcie, gdy pacjent zgłasza lub prezentuje objawy związane z nadchodzącym omdleniem.

Test ortostatyczny uznaje się za dodatni:

• gdy ciśnienie skurczowe obniży się o minimum 20 mmHg,
• gdy ciśnienie rozkurczowe obniża się o minimum 10 mmHg,
• gdy ciśnienie skurczowe obniży się poniżej 90 mmHg.

W przypadku hipotensji ortostatycznej przyjęcie pozycji stojącej powoduje szybkie obniżanie się ciśnienia tętniczego w przeciwieństwie do omdlenia odruchowego, w którym do spadku ciśnienia dochodzi stopniowo. W trakcie wykonywania próby ortostatycznej w postępowaniu przedszpitalnym należy zwrócić uwagę na monitorowanie częstości rytmu serca. Występowanie bradykardii przemawia za odruchową przyczyną omdleń.