Kiedy omdlenie wziąć pod lupę? Nietypowe zaburzenia rytmu serca – część II

W praktyce ratownika medycznego zaburzenia rytmu serca stanowią główną przyczynę omdleń o etiologii kardiogennej. Ważną umiejętnością jest odpowiednia interpretacja zapisu EKG, który ukierunkowuje dalsze postępowanie z pacjentem. Omdlenie może stanowić pierwszy objaw wystąpienia groźnej dla życia arytmii.

Słowa kluczowe
omdlenie, arytmia, częstoskurcz, nagła śmierć sercowa

Omdlenia o charakterze kardiogennym stanowią przeważającą grupę ryzyka wystąpienia niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych. Przejściowa utrata przytomności może być jednym z objawów pojawienia się groźnej dla życia arytmii, która degenerując, może doprowadzić do wystąpienia nagłej śmierci sercowej. Tym samym 12-odprowadzeniowe EKG jest ogólnodostępną, nieinwazyjną metodą, pozwalającą ocenić i wykryć zaburzenia rytmu mogące mieć wpływ na dalsze rokowanie pacjenta.

U części chorych, u których wystąpiło omdlenie, zapis elektrokardiograficzny może prezentować charakterystyczne zmiany w morfologii składowych rejestru. Niestety w praktyce ZRM i personelu SOR spotyka się grupę pacjentów, których zapis EKG nie nasuwa podejrzenia wystąpienia zmian we wstępnej analizie charakterystycznych zaburzeń rytmu serca.

Patofizjologia

Omdlenie wywołane zaburzeniami rytmu serca jest spowodowane znacznym zmniejszeniem pojemności minutowej. Pojemność minutowa zależy od częstości akcji serca oraz objętości wyrzutowej krwi, która wypełnia komorę w chwili skurczu. W przebiegu tachyarytmii dochodzi do omdlenia w wyniku skrócenia czasu napełnienia lewej komory, co skutkuje zmniejszeniem frakcji wyrzutowej. Moment wystąpienia napadu arytmii odpowiada za wywołanie omdlenia lub stanu przedomdleniowego poprzez spadek perfuzji mózgowej. Odruchowe mechanizmy naczynioskurczowe zależne od wystąpienia hipotensji mogą prowadzić jeszcze w trakcie trwania tachyarytmii do powrotu świadomości lub ustąpienia stanu przedomdleniowego.