Kwas traneksamowy – uzasadnienie dla jego stosowania w warunkach przedszpitalnych

Kwas traneksamowy (TXA) to syntetyczny aminokwas o działaniu przeciwkrwotocznym. W artykule autor przedstawia zastosowanie kwasu w medycynie oraz omawia badania poświęcone jego stosowaniu.

Słowa kluczowe
kwas traneksamowy, TXA, syntetyczny aminokwas

Według definicji kwas traneksamowy (TXA) to syntetyczny aminokwas o działaniu przeciwkrwotocznym. Mechanizm działania kwasu traneksamowego polega na bezpośrednim hamowaniu osoczowych aktywatorów plazminogenu i częściowym, pośrednim hamowaniu tkankowych aktywatorów plazminogenu, a tym samym blokowaniu przemiany plazminogenu w plazminę (1).

Sama definicja może wywoływać wśród ratowników medycznych obawy przed jego podaniem, zatem na wstępie rozwiejmy te wątpliwości, cytując ITLS: „kwas transeksamowy jest lekiem, który »hamuje« fibrynolizę poprzez blokowanie reakcji plazminogen-fibryna, co zapobiega rozkładowi skrzepów i zmniejsza krwawienie (…), zatem TXA zwiększa naturalną odpowiedź organizmu na krwawienie” (2). Kwas traneksamowy stabilizuje skrzep, powstały jako naturalna odpowiedź organizmu na krwawienie. TXA nie jest lekiem trombogennym, to znaczy, że nie tworzy skrzepów. Nie jest zatem przyczyną zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej (2).

TXA ma wiele zastosowań w medycynie, część z nich ilustruje ryc. 1.

Dla medycyny ratunkowej najbardziej istotne są trzy okoliczności:

1. Urazy:

   • zmniejszona śmiertelność w urazach penetrujących wymagających transfuzji < 1 h,