Mit ratownika, człowieka ze stali. Raport z badań KOHERENCJARM2021

Osoby wykonujące zawód ratownika są utożsamiane z superbohaterem, człowiekiem o stalowych nerwach i świetnym zdrowiu fizycznym, przy czym zdrowie należy rozpatrywać w aspektach funkcjonowania biopsychospołecznym i duchowym, gdyż wszystkie te elementy wpływają istotnie na ogólny dobrostan. Mit ratownika jako człowieka ze stali wynika z oczekiwań społecznych oraz samego środowiska zawodowego. Rzeczywistość pokazuje nam jednak, że wielu ratowników ma problemy związane z elementami budującymi zdrowie globalnie. Poczucie koherencji pozwala ukazać poziom zdrowia ratowników we wszystkich jego aspektach. Artykuł został oparty na badaniach własnych, przeprowadzonych w okresie od września 2021 do marca 2022 r.

Słowa kluczowe

ratownik medyczny, poczucie koherencji, zdrowie fizyczne i psychiczne

Poczucie koherencji

Poczucie koherencji (ang. sense of coherence, SoC) jest konstruktem badanym w psychologii zdrowia i powszechnie uważa się je za czynnik prewencyjny dla zachowania dobrego zdrowia.

Według Aarona Antonovsky’ego koherencja jest normalnym stanem funkcjonowania człowieka, jest dynamicznym stanem chwiejnej równowagi. Stan ten występuje wtedy, kiedy człowiek wykorzystuje dostępną mu energię do sprostania wymaganiom zewnętrznym i wewnętrznym. Zdrowie ujmowane jest jako proces, tzn. możliwe jest określenie poziomów (stanów) zdrowia w wymiarze Health-ease (HE) ←→ Dis-ease (DE). HE jest stanem pełnego zdrowia biologicznego (fizycznego), psychicznego i społecznego, natomiast DE to stan głębokiej choroby zagrażającej życiu biologicznemu, psychicznemu i społecznemu. WHO podkreśla również znaczenie życia duchowego (religijnego) w koncepcji i definicji zdrowia.