Obrażenia ciała będące następstwem przemocy wobec dzieci w praktyce zespołów ratownictwa medycznego

Urazy u dzieci powstałe w wyniku przemocy

W literaturze naukowej funkcjonuje pojęcie zespołu dziecka bitego (BCS – battered-child syndrome) odnoszące się do czynników znacząco zwiększających prawdopodobieństwo przemocy fizycznej wobec dzieci (6-8). BCS należy podejrzewać w przypadkach:

• niezgodności prezentowanego wywiadu ze stanem klinicznym dziecka,
• patologii środowiska rodzinnego (alkoholizm, narkomania, kryminogenność lub stały konflikt w rodzinie),
• nieprawidłowych cech osobowości rodziców,
• opóźnionego rozwoju psychofizycznego dziecka,
• wielokrotnych hospitalizacji z różnych przyczyn.

BCS może wystąpić we wszystkich grupach wiekowych, lecz najczęściej ma miejsce wśród dzieci do 3. roku życia. Na przemoc fizyczną szczególnie są narażone dzieci niechciane, nieślubne, upośledzone fizycznie lub psychicznie, a także dzieci sprawiające problemy wychowawcze, płaczliwe i krzykliwe. Objawy kliniczne BCS mogą być bardzo różne, począwszy od przypadków powierzchownych i nieznacznych urazów, kończąc na uszkodzeniach tkanek miękkich, kośćca, a nawet ośrodkowego układu nerwowego (5).

Wśród charakterystycznych cech urazów nieprzypadkowych, wskazujących na użycie przemocy fizycznej wobec dziecka, które można stwierdzić w ramach badania fizykalnego, należy wymienić (7, 9):

• liczne ślady z ostrym brzegiem znajdujące się na miękkich częściach ciała,
• odbite na skórze ślady dłoni i palców, zwłaszcza na policzku (patognomiczne),
• ślady związania, duszenia, szczypania, odcisk zębów (szerokie łuki zębowe wskazujące na osobę dorosłą),
• odciski charakterystyczne dla różnych przedmiotów (np.: sznura, pasa, linijki, narzędzi kuchennych),