Pierwsza pomoc okiem ratownika

Prowadząc szkolenia z zakresu pierwszej pomocy, kursantom zawsze powtarzamy, że najgorszą rzeczą dla osoby poszkodowanej jest bezczynność świadków zdarzenia. Sytuacja, w której nikt nie udziela ratunku, ranny lub chory pozostaje sam, a jego stan gwałtownie się pogarsza i niejednokrotnie doprowadza do śmieci.

Liczy się każda sekunda!

Odnosząc się do wniosków Polskiej Rady Resuscytacji, 40% ludzi umierających miałoby szansę na przeżycie, gdyby świadek zdarzenia w odpowiedni sposób zareagował. U tej grupy ludzi główną przyczyną zgonu jest niedotlenienie. Średni czas dojazdu Zespołów Ratownictwa Medycznego w naszym kraju wynosi około 10 minut. Ustawowo ambulans ma dotrzeć do miejsca zdarzenia w mieście do 8 minut od momentu wezwania, a w terenie wiejskim do 15 minut. Wiemy, jak wyglądają realia – często wiele czynników wpływa na wydłużony czas dotarcia, m.in. pogoda, pora roku, pora dnia itp.

Jedną z najczęstszych przyczyn zatrzymania krążenia jest hipoksja, czyli niedotlenienie. Pozbawione tlenu komórki układu nerwowego zaczynają obumierać w około 5. minucie, oznacza to, że kluczowym elementem wpływającym na przeżycie pacjenta jest szybko udzielona pomoc, a najważniejszym ratownikiem na miejscu zdarzenia jest jego świadek. To od niego najczęściej zależy dalszy los osoby poszkodowanej. Bardzo ważnym i nieodzownym elementem walki z hipoksją i zapobieganiem nagłemu zatrzymaniu krążenia jest udrożnienie dróg oddechowych. Jak wiadomo, nieprzytomny człowiek ma wiotkie wszystkie mięśnie, to samo dzieje się z jego językiem i podniebieniem miękkim. Wiotki język opiera się o tylną ścianę gardła i powoduje brak możliwości dopływu powietrza do płuc. Człowiek oddycha na zasadzie wymiany ciśnienia. To z rdzenia przedłużonego znajdującego się w okolicy wielkiego otworu potylicznego w czaszce jest wysyłany impuls nerwowy do mięśni oddechowych. Dzięki wysłanemu impulsowi z ośrodka oddechowego dochodzi do rozprężenia mięśni oddechowych, przez co występuje różnica ciśnienia pomiędzy wnętrzem klatki piersiowej a ciśnieniem atmosferycznym. W momencie tej różnicy ciśnienia powietrze drogami oddechowymi dostaje się do płuc, przez co dochodzi do wyrównania ciśnienia, a człowiek bierze wdech. W sytuacji niedrożnych dróg oddechowych (języka opierającego się o tylną ścianę gardła) nie ma możliwości wyrównania ciśnienia, wtedy człowiek nie oddycha. Po około 30 do 60 sekund niedotlenienia mięśnia sercowego przez brak wymiany gazowej w trakcie oddechu przestaje bić serce. Człowiek umiera. Odnosząc się do wniosków Polskiej Rady Resuscytacji, samo tylko skuteczne udrożnienie dróg oddechowych ogromnie zwiększa szanse pacjenta na przeżycie.