Podstawy prawne stosowania przymusu bezpośredniego w warunkach pozaszpitalnych

Warunki formalne stosowania przymusu bezpośredniego

Aby uprawniona w drodze ustawy osoba mogła podjąć decyzję o zastosowaniu przymusu bezpośredniego, muszą zostać spełnione określone w art. 18. U.o.z.p. warunki formalne. Otóż przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi można stosować tylko wtedy, gdy przepis ustawy wyraźnie do tego upoważnia lub też osoby te:

1. Dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby lub bezpieczeństwu powszechnemu.
2. W gwałtowny sposób niszczą albo uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu.
3. Poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w zakresie:
   • psychiatrycznej opieki zdrowotnej,
   • innego zakładu leczniczego,
   • jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.

Pojęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi jest bardzo szerokie i nie jest ono wbrew powszechnej opinii zarezerwowane wyłącznie dla pacjentów chorych psychicznie. Zaburzenia psychiczne mogą pojawić się również u pacjentów:

• upośledzonych,
• znajdujących się pod wpływem środków psychoaktywnych,
• w hipotermii,
• po urazach głowy,
• w zaburzeniach endokrynologicznych,
• pod wpływem alkoholu.

Pacjent dopuszczający się zamachu przeciwko życiu własnemu może np. próbować popełnić samobójstwo lub dotkliwie się pokaleczyć. Poprzez agresywne i niekontrolowane zachowanie wobec innych osób pacjent stwarza z kolei realne zagrożenie dla ich życia i zdrowia, gdyż dopuszczając się zamachu, może spowodować u nich poważne obrażenia ciała a w ostateczności doprowadzić do ich śmierci. Osoby, które w gwałtowny sposób niszczą albo uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, mogą spowodować nie tylko poważne straty materialne, ale również zagrozić bezpieczeństwu powszechnemu.