Postępowanie przedszpitalne zespołu ratownictwa medycznego wobec pacjentki potencjalnie zgwałconej

Aspekt prawny

Ratownik medyczny powinien posiadać wiedzę na temat podstawowych regulacji prawnych i mieć świadomość obowiązku zgłoszenia podejrzenia przestępstwa, w niektórych sytuacjach niezależnie od woli ofiary (pacjenci z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych i przestępstwa ścigane „z oskarżenia publicznego”) (4).

Z rozumienia przepisu prawa zawartego w art. 303 Kodeksu postępowania karnego wynika, że w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa postępowanie śledcze następuje „z urzędu” (5). W związku z powyższym ratownicy medyczni, podejrzewając popełnienie przestępstwa na tle seksualnym, powinni powiadomić policję.

Aby zespół ratownictwa medycznego mógł podjąć działania ratunkowe względem pokrzywdzonej, musi ona wyrazić zgodę na udzielenie pomocy medycznej, lecz w przypadku gdy zwłoka potrzebna na uzyskanie zgody pacjentki grozi niebezpieczeństwem utraty jej życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zespół ratownictwa medycznego może działać bez jej zgody (art. 156 kk.). Sytuacja taka będzie mieć miejsce, gdy stan zdrowia poszkodowanej będzie uniemożliwiał uzyskanie jej zgody lub jeżeli ofiarą zgwałcenia będzie osobą niepełnoletnia, a nie ma możliwości uzyskania zgody opiekuna prawnego na leczenie.

W sytuacji podejrzenia zgwałcenia, obcowania płciowego lub dopuszczenia się innej czynności seksualnej w stosunku do osoby poniżej 15. roku życia obowiązkiem ratowników jest natychmiastowe powiadomienie organów ścigania. Brak zawiadomienia o przestępstwie związanym z czynem nierządnym w stosunku do osoby poniżej 15. roku życia naraża członków zespołu ratownictwa na odpowiedzialność karną. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku działań o charakterze seksualnym w stosunku do osób bezradnych (niemogących stawiać oporu fizycznego, np. związanych, odurzonych alkoholem, sparaliżowanych) bądź niepoczytalnych (w stanie uniemożliwiającym rozpoznanie znaczenia czynu lub pokierowanie swoim postępowaniem) (2).