Postępowanie w ostrej niewydolności serca

Obrzęk płuc

Prawidłowa wymiana gazowa w płucach wymaga właściwej relacji wentylacji miąższu płucnego i przepływu krwi żylnej, pompowanej przez prawą komorę serca. Perfuzja niewentylowanego lub niedodmowego fragmentu płuca jest nieskuteczna z punktu widzenia wymiany gazowej. Innym ważnym elementem pogorszenia się warunków do wymiany gazów w pęcherzykach płucnych jest poszerzenie tzw. przestrzeni pęcherzykowo-włośniczkowej (fizycznej drogi wymienianych gazów). Jednym z istotnych procesów doprowadzających do takiego stanu jest gromadzenie się w tej przestrzeni płynu.

Utrzymanie prawidłowej objętości krwi w obszarze łożyska płucnego jest uwarunkowane precyzyjną regulacją funkcji pompy prawej i lewej komory. Jakakolwiek nierównowaga przepływów skutkuje zastojem w płucach (przewaga funkcji prawej komory) lub niedopełnieniem łożyska płucnego (przewaga funkcji lewej komory), spadkiem napełniania lewej komory i spadkiem ciśnienia systemowego krwi. W obu przypadkach istotnymi elementami są funkcje obu komór serca oraz napływ obwodowy i opór naczyniowy obwodowy. Klinicznie najczęstszym zaburzeniem łożyska płucnego jest przewaga funkcji prawej komory nad upośledzoną funkcją lewej, co skutkuje zastojem w krążeniu płucnym, którego dalsze nasilanie objawia się w postaci obrzęku płuc. Nadmiar płynu w przestrzeni pęcherzykowo-włośniczkowej, niemożliwy do utrzymania przez ciśnienie onkotyczne, przedostaje się do światła pęcherzyków płucnych, powodując ich wyłączenie z wymiany gazowej. Istotą obrzęku płuc jest pogorszenie wymiany gazowej, które doprowadza do spadku saturacji krwi tętniczej tlenem i niedotlenienia tkanek ze wszystkimi tego konsekwencjami, aż do śmierci organizmu.

Należy sobie uświadomić, że bezwzględna wartość kurczliwości lewej komory serca nie ma znaczenia dla powstania obrzęku płuc. Kurczliwość ta, mierzona frakcją wyrzutu lewej komory, może być prawidłowa lub tylko nieistotnie upośledzona. Istotna jest jedynie względna przewaga rzutu minutowego prawej komory nad rzutem komory lewej. W przypadku łożyska płucnego znaczenie dla jego opróżniania ma nie tylko funkcja skurczowa lewej komory, ale również jej funkcja rozkurczowa. Liczne stany upośledzonej funkcji rozkurczowej lewej komory, przy prawidłowej kurczliwości, mogą być podłożem do wystąpienia obrzęku płuc.