Prawa pacjenta w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, konsekwencje ich naruszenia oraz tryb i zasady ograniczenia

Po zapoznaniu się z wnioskiem Rzecznik może:

• podjąć się dalszego prowadzenia sprawy,
• poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków prawnych,
• przekazać sprawę według właściwości, np. do sądu,
• lub odmówić podjęcia sprawy.

W przypadku stwierdzenia przez sąd cywilny zawinionego naruszenia praw pacjenta, poszkodowany może liczyć na zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 KC w związku z art. 4 Ustawy o PPiRPP. Na podstawie analizy sprawozdań Rzecznika Praw Pacjenta za lata od wejścia ustawy do dwóch lat wstecz wynika, że liczba podejmowanych i prowadzonych przez niego spraw ciągle rośnie. Rzecznik Praw Pacjenta jest organem administracji publicznej, o czym wspomniano wcześniej, a co oznacza, iż posiada legitymację do uznania w drodze decyzji administracyjnej praktyki danego podmiotu leczniczego za naruszającą zbiorowe prawa pacjentów. W takim przypadku nakłada kary pieniężne na instytucję, która dopuściła się wspomnianych naruszeń. Rzecznik w każdym przypadku uzyskania informacji uprawdopodobniającej naruszenie indywidualnych lub zbiorowych praw pacjenta może wszcząć i samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające z własnej inicjatywy, nawet bez uprzedzenia, oraz żądać złożenia wyjaśnień i zapewnienia dostępu do dokumentów przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych (9).

Z rozważań tych wynika, iż zarówno podmioty lecznicze, jak i indywidualne osoby wykonujące zawody medyczne muszą liczyć się z odpowiedzialnością i odpowiednimi sankcjami za naruszenie praw pacjenta. W praktyce lekarz systemu lub ratownik medyczny może odpowiadać przed sądem karnym lub cywilnym za naruszenie praw pacjenta, a także skutki tych naruszeń w postaci uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub zgonu pacjenta. Coraz większa świadomość przysługujących pacjentom praw i wzrastająca liczba kancelarii prawnych zajmujących się szeroko rozumianym prawem medycznym powodują, iż odsetek prowadzonych oraz zakończonych wyrokiem skazującym medyków spraw i zasądzanych odszkodowań w sporach cywilnych rośnie praktycznie z miesiąca na miesiąc. Dlatego tak ważna wydaje się kwestia należytej edukacji – już w procesie kształcenia przyszłych kadr medycznych oraz doskonalenia zawodowego lekarzy i ratowników medycznych w ramach kursów i szkoleń podyplomowych, co do których odbywania ustawodawca nałożył zresztą obowiązek. Dla przykładu, Sąd Okręgowy w Katowicach przyznał powodowi z tytułu zadośćuczynienia na podstawie art. 448 KC w zw. z art. 4 i art. 18 ust. 1 i 2