Repetytorium postępowania w hipotermii

ZRM, przyjeżdżając do miejsca wezwania, powinien zawsze rozważyć wystąpienie hipotermii przypadkowej i wdrożyć ewentualny odpowiedni algorytm postępowania u osób, które:

• są wyczerpane po długotrwałym wysiłku fizycznym, w szczególności narażonych na działanie czynników atmosferycznych, takich jak wiatr, wilgoć i chłód;
• przebywały długo na mrozie;
• wpadły/zostały wyciągnięte z zimnej wody;
• u osób starszych i niemowląt, u których mechanizmy termoregulacyjne są upośledzone;
• u osób bezdomnych;
• u osób po spożyciu alkoholu lub innych środków upośledzających termoregulację.

EKG w hipotermii

W przypadku hipotermii mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca (bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo-komorowy, migotanie przedsionków, dodatkowe pobudzenia o etiologii nadkomorowej i/lub komorowej, a nawet migotanie komór i asystolia). W zapisie elektrokardiograficznym widoczne jest wydłużenie odcinka PR, załamka QRS i odstępu QT oraz występowanie charakterystycznej fali Osborna w postaci zawęźlenia zespołu QRS w miejscu połączenia załamka R i odcinka ST imitującego załamek R’ w odprowadzeniach znad ściany dolnej (II, III, aVF) i bocznej (V3-V6). W przypadku zmian o charakterze fali Osborna w odprowadzeniach V1-V2 należy wziąć pod uwagę różnicowanie z zespołem Brugadów. Fala Osborna obecna jest w hipotermii z równoczesną kwasicą oraz zaburzeniami wentylacji, natomiast przestaje występować po unormowaniu temperatury ciała. Co ciekawe, zmiana ta nie występuje w: przypadkowej hipotermii oraz hipotermii terapeutycznej, krwotoku podpajęczynówkowym, urazach czaszkowo-mózgowych, anginie Prinzmetala, hiperkalcemii, migotaniu komór oraz po nagłym zatrzymaniu krążenia. Zapis EKG w hipotermii jest zmienny w zależności od temperatury ciała, w przypadku łagodnego wychłodzenia (35-32°C) występuje tachykardia zatokowa, odstępy PR i QT ulegają wydłużeniu, w przypadku spadku temperatury ciała poniżej 33°C istnieje prawdopodobieństwo ewolucji do migotania przedsionków. Podczas hipotermii umiarkowanej (32-28°C) w zapisie EKG obserwujemy bradykardię zatokową, następuje zmniejszenie rzutu serca, możliwe są nadkomorowe i komorowe ekstrasystolie, a także fala Osborna. Przy temperaturze ciała < 28°C (ciężka hipotermia) dochodzi do ciężkiej bradykardii z towarzyszącą hipotensją, obecne są komorowe zaburzenia rytmu serca, znaczne ryzyko wystąpienia migotania komór (konieczność minimalizowania manewrów przy pacjencie), a w sytuacji obniżenia temperatury ciała < 24°C do wystąpienia nagłego zatrzymania krążenia (przy wartości < 20°C w zapisie EKG widoczna asystolia.