Samorząd zawodowy ratowników medycznych w świetle najnowszego projektu ustawy

W artykule autorka omówiła szczegółowo możliwość powstania samorządu zawodowego ratowników medycznych w Polsce w świetle najnowszego projektu ustawy. Zaprezentowała także zadania, które będą należeć do wspomnianego samorządu.

W świetle obowiązującego prawa – zapisów Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. – możliwe jest w Polsce tworzenie samorządów zawodowych. Artykuł 17 Konstytucji RP stanowi, że w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Przyjmuje się, że samorząd zawodowy to organizacyjna forma zrzeszania się obywateli, ukształtowana na zasadzie więzi zawodowej, powstała celem reprezentowania ich interesów wobec instytucji państwa oraz sprawowania nadzoru nad wykonywaniem zawodu. Istotą samorządu jest sprawowanie przez wyodrębniony podmiot, którym jest dany rodzaj samorządu, w określonych przez prawo granicach władzy publicznej. Charakterystyczne dla samorządu zawodowego jest, że:

1. przynależność osób wykonujących pewne zawody do danego samorządu zawodowego jest obowiązkowa,
2. samorządy zawodowe są niezależne, a zasady ich funkcjonowania określa ustawa,
3. samorządy często pełnią istotną rolę w dopuszczaniu chętnych do wykonywania określonego zawodu,
4. samorządy zawodowe nadzorują sposób wykonywania danego zawodu,
5. samorządy zawodowe dysponują uprawnieniami dyscyplinarnymi wykonywanymi poprzez samorządowe sądy dyscyplinarne.

Prawo posiadania samorządu zawodowego z reguły ustawodawstwo przyznaje tylko niektórym grupom zawodowym. Są to zawody określone jako zawody zaufania publicznego. Do tych zawodów między innymi można zaliczyć zawody medyczne. W świetle obowiązującego ustawodawstwa samorząd zawodowy w Polsce posiadają następujące zawody medyczne: lekarze i lekarze dentyści, pielęgniarki i położne, farmaceuci, diagności laboratoryjni oraz fizjoterapeuci. Najwcześniej, bo w 1921 roku, został utworzony samorząd lekarski, natomiast najpóźniej – dopiero w roku 2016 – powstał samorząd zawodowy fizjoterapeutów. W świetle ustaw samorządy medyczne są niezależne w wykonywaniu swoich zadań i podlegają tylko przepisom ustawy. Nadzór nad działalnością każdego z tych samorządów sprawuje minister zdrowia. Jednostkami organizacyjnymi samorządów zawodów medycznych są: na poziomie krajowym naczelne izby z siedzibą w Warszawie, a na obszarze województw okręgowe izby (wyjątek stanowią diagności laboratoryjni i fizjoterapeuci niemający struktur okręgowych, tylko centralne). Członkowie samorządów zawodów medycznych podlegają odpowiedzialności zawodowej przed odpowiednimi sądami izbowymi za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki zawodowej oraz za naruszenie przepisów regulujących wykonywanie zawodu.