Skutki porażenia prądem elektrycznym – postępowanie ratownicze i przegląd dostępnego piśmiennictwa

Świadek zdarzenia – rola dyspozytora medycznego

Znajdując się w warunkach terenowych, ciężko liczyć na dostępność AED, a jedyną potwierdzoną i skuteczną metodą leczenia zatrzymania krążenia w mechanizmie migotania komór jest szybka defibrylacja. Przeprowadzone w ramach tworzenia wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji badania jasno wykazały, że z każdą minutą opóźnienia defibrylacji w rytmie, który jej wymaga, dodatkowo bez wdrożenia podstawowych zabiegów resuscytacyjnych szansa na powrót spontanicznego krążenia spada o około 10-12%. Kierując się statystyką, można stwierdzić, że szanse na powrót spontanicznego krążenia po 10 minutach migotania komór bez jakiejkolwiek działalności świadków są bliskie zeru. Kolejne badania ukazujące medianę czasu dojazdu ZRM do pacjenta w kodzie alarmowym mówią o 7 minutach. Korelując te dane statystyczne, można łatwo uświadomić społeczeństwo, jak ważne są podstawowe zabiegi resuscytacyjne wdrożone przez świadka zdarzenia, a jeszcze ważniejsza jest jak najwcześniejsza defibrylacja. Jeżeli doszło do porażenia prądem elektrycznym i poszkodowany znajduje się w stanie NZK, należy polecić świadkowi zdarzenia rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej oraz poszukiwanie AED. W terenie miejskim może on być umieszczony w miejscach publicznych, np. galeria, dworzec, urząd miasta. Problem eskaluje, kiedy znajdujemy się w terenie wiejskim lub małomiasteczkowym ze znacznym oddaleniem od aglomeracji. Korelują wtedy ze sobą dwa potencjalnie niekorzystne dla poszkodowanego zjawiska. Pierwsze z nich to wydłużony czas dojazdu ZRM poza terenem miejskim (wyjątek stanowią małe miejscowości posiadające filie wyjazdowe stacji pogotowia ratunkowego w przypadku znacznego oddalenia od aglomeracji miejskiej). Drugie dotyczy braku AED, choć nigdy nie można przekreślać takiej możliwości i należy ją sprawdzić. W ostatnich latach duży nacisk kładzie się na zaopatrzenie jednostek OSP, szczególnie w terenie wiejskim w AED. Wiąże się to z odpowiednim przeszkoleniem strażaków OSP w zakresie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych i automatycznej defibrylacji zewnętrznej. Dyspozytor medyczny w sytuacji przedłużającego się dojazdu ZRM do pacjenta dorosłego w stanie zatrzymania krążenia powinien pomyśleć o wsparciu z ramienia Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego w postaci jednostki OSP posiadającej defibrylator. Obecnie elektroterapia to najskuteczniejsza potwierdzona badaniami naukowymi metoda wykorzystywana w leczeniu zaburzeń rytmu i mechanizmów zatrzymania krążenia: migotania komór (VT) i częstoskurczu komorowego bez tętna (VT). Stosowana dzisiaj farmakologia to jedynie wsparcie elektroterapii. Badania przeprowadzone na temat podawania leków w zatrzymaniu krążenia nie prezentują tak naprawdę jasnego wyniku, który wskazuje na ich skuteczność. Ciągle największą skuteczność wykazuje uciskanie klatki piersiowej i ewentualna defibrylacja, jeżeli rytm jej podlega. Wsparcie w poszukiwaniu AED można uzyskać poprzez mobilną aplikację „Na Ratunek”. Przy pomocy smartfonu znaleźć można najbliższy położeniu świadka AED. Należy pamiętać o odmienności postępowania z dziećmi. Podstawą sformułowania odrębnych zaleceń jest różnica pod względem wyjściowej przyczyny zatrzymania krążenia. Podstawowym powodem stanów nagłych u dzieci są zaburzenia oddychania i związana z tym hipoksemia.