„Skutki uboczne leków? A kto by o nich czytał?!” ‒ kilka słów o złośliwym zespole neuroleptycznym

Etiologia

XXI wiek znacząco przyczynił się do głębszego poznania problematyki ZZN. Jednak wokół patogenezy choroby narosło kilka teorii.

I choć jest ich co najmniej kilka, to najczęściej wymienianą jako najbardziej prawdopodobna jest ta dotycząca blokady receptorów dopaminowych. Blokada tychże receptorów mogłaby powodować dysfunkcję podwzgórza i zwojów nerwowych, co w konsekwencji może skutkować wystąpieniem hipertermii poprzez utrudnione oddawanie ciepła oraz innych symptomów dysregulacji autonomicznej, jak np. tachykardia, hipotensja i inne. Oddziaływanie w postaci zmniejszenia przewodzenia dopaminergicznego w układzie nigrostriatalnym może skutkować występowaniem objawów parkinsonizmu.

Które leki mogą wywoływać NMS?

Jak można się domyślać, złośliwy zespół neuroleptyczny mogą wywoływać oczywiście neuroleptyki. Jednak czy tylko one? Tu odpowiedź nie jest już tak oczywista. NMS mogą wywoływać również leki z innych grup, jak np. leki z grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych czy przeciwwymiotne. Co ciekawe, w gronie leków, które wywołać mogą ZZN, są chociażby amantadyna, metoclopramid czy niektóre leki antykoncepcyjne.

Obraz kliniczny

Do rozwinięcia się objawów ZZN najczęściej wystarczy od 1 do 3 dni, jednak objawy mogą rozwijać się dłużej, bo nawet do kilku tygodni od rozpoczęcia terapii lekami przeciwpsychotycznymi. Obraz kliniczny ZZN bywa skrajnie różny. W zależności od jego postaci wyróżnia się przebieg poronny, łagodny i inne nietypowe. U niektórych pacjentów zaobserwowano przebieg samoograniczający się – co było spowodowane szybkim przerwaniem farmakoterapii lekami z grupy neuroleptyków. U tej grupy pacjentów objawy mijały zwykle do tygodnia. U pacjentów leczonych neuroleptykami przewlekle ZZN może rozwinąć się także po zwiększeniu dawkowania leków.