Stany nagłe w ginekologii i położnictwie w praktyce ZRM. Część II: Farmakoterapia u kobiety ciężarnej

Artykuł ten ma na celu przybliżenie problemu farmakologii w przypadku kobiety ciężarnej. W tekście opisano wpływ leków na kobietę i na płód.

Słowa kluczowe

ciąża, farmakologia, leki, ratownictwo medyczne

Każdy z leków, oprócz wywoływania wpływu na matkę, oddziałuje także na płód. Reakcje na dany środek farmakologiczny każdego z nich (matki i płodu) mogą być zupełnie inne.

W I trymestrze (pierwszych 3 miesiącach ciąży) następuje tworzenie się narządów u płodu. Czynniki działające na płód w tym okresie mogą spowodować jego obumarcie lub poważne uszkodzenie, prowadzące do pojawienia się wad. Taką sytuację określa się jako teratogenność leków (z gr. teranos – potwór). Natomiast embriotoksyczność (z gr. embrion – zarodek) to niepożądane działanie występujące po podaniu leku u kobiet w ciąży w okresie embrionalnym (do ok. 60. dnia ciąży), które prowadzi do powstania ciężkich uszkodzeń lub obumarcia zarodka. Jednak teratogenność i embriotoksyczność w przypadku stanu bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia schodzą na dalszy plan. Dodatkowo teratogenność w większości przypadków, co należy zaznaczyć, pojawia się przy długotrwałym stosowaniu leków.

Ciąża wywołuje szereg zmian fizjologicznych w organizmie kobiety (np.: wzrost masy ciała, wzrost objętości krwi, zmiany w układzie oddechowym itd.). Dochodzi także do zmiany w farmakokinetyce leków w tym okresie.