Wszczepiony stymulator (PM) czy kardiowerter-defibrylator (ICD)? Różnicowanie w warunkach SOR

Omówienie

Ze względu na metodę rozpowszechniania ankiety, nie można określić dokładnie, do ilu potencjalnych respondentów ona dotarła, a więc określić jej stopnia zwrotu. Stopień ten nie był jednak wysoki, ponieważ o możliwości udziału w ankiecie informowano na co najmniej 7 SOR-ach i łącznie co najmniej 100 lekarzy i ratowników medycznych. Ankieta była bardzo krótka i składała się z 4 pytań, dlatego czas jej wypełnienia nie stanowił najprawdopodobniej ograniczenia w udziale w badaniu.

Głównym wynikiem badania jest stwierdzenie, że różnicowanie między ICD a PM stanowi nadal dla lekarzy i ratowników medycznych pracujących na SOR-ach istotny problem medyczny. Wiedza na temat możliwości różnicowania, jakie urządzenie jest wszczepione: ICD czy PM, jak i rozpoznania rodzaju CIED na podstawie jedynie zdjęcia RTG klatki piersiowej wydaje się niedostateczna. Z tego względu wskazane jest prezentowanie publikacji medycznych mających na celu zwiększenie wiedzy personelu SOR.

Większość obecnie wszczepianych ICD i PM to układy składające się z puszki oraz elektrod. Liczba elektrod jest zmienna i zależy od wielu czynników, m.in. podstawowego rytmu serca oraz potrzebnych pacjentowi dodatkowych funkcji urządzenia. Puszkę CIED wszczepia się najczęściej podskórnie, co wiąże się z obecnością blizny w rejonie implantacji urządzenia. Sama obecność blizny nie determinuje rodzaju CIED, ale jej wielkość może być różna. Puszka ICD jest zwykle większa niż puszka PM, ponieważ ICD ma większą baterię gromadzącą energię konieczną do dostarczenia wysokoenergetycznych wyładowań elektrycznych. Z tego względu osoba, która posiada doświadczenie w orientacyjnej ocenie wielkości urządzenia przez skórę klatki piersiowej lub w innej lokalizacji, będzie potrafiła stwierdzić, czy pacjent ma ICD czy PM. Elektrody ICD i PM nie różnią się istotnie w obrazie ultrasonograficznym, dlatego zastosowanie echokardiografii nie pozwala zwykle na jednoznaczne ustalenie typu CIED. Szczególnie wartościowym badaniem w celu różnicowania jest badanie radiologiczne klatki piersiowej, które pozwala na ocenę kształtu i grubości elektrod. W przypadku ICD elektrody są pogrubione w 1 lub 2 obszarach, co zaznaczono na ryc. 1 strzałkami, czego nie stwierdza się na obrazie RTG klatki piersiowej z PM. Pogrubiałe odcinki elektrod ICD to tzw. koile. W starszych urządzeniach dominują elektrody 2-koilowe, gdzie jeden z nich jest umieszczany w żyle głównej górnej, a drugi w prawej komorze serca. Nowsze ICD zawierają zwykle 1 koil, umieszczony w tym odcinku elektrody, który znajduje się w prawej komorze. Są one odpowiednikiem elektrod (łyżek lub tzw. patchy – elektrod przyklejanych na skórę klatki piersiowej) przy defibrylatorze zewnętrznym. Prąd elektryczny wyzwalany przy elektrowstrząsie przepuszczany jest między koilami lub między koilem zlokalizowanym w prawej komorze serca a puszką ICD.