Zaburzenia rytmu serca u dzieci – tachyarytmie – postępowanie ratownicze

O dodatkowej drodze przewodzenia mówi się w przypadku pacjentów z zespołami preekscytacji. Pobudzenie szerzy się wtedy na dwa sposoby: szybko przez dodatkową drogę przewodzenia i prawidłowo poprzez węzeł p-k. Najpowszechniejszy wśród tych zespołów jest zespół Wolffa, Parkinsona i White’a (WPW). W zespole WPW istnieje dodatkowa droga przewodzenia, która łączy przedsionek z komorą z pominięciem węzła p-k. Cechy tego zespołu można zaobserwować w zapisie EKG. U dzieci, które są po zabiegach kardiochirurgicznych, często występuje częstoskurcz powstający w węźle p-k. Jest on trudny do umiarowienia. Nasila lub powoduje niewydolność serca, może też doprowadzić do zgonu.

Częstoskurcz komorowy (z szerokimi zespołami QRS)

U dzieci bardziej prawdopodobne jest wystąpienie SVT z aberracją przewodzenia, ale w stanie zagrożenia życia każdy częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS należy traktować jak częstoskurcz komorowy (VT). VT występuje najczęściej u dzieci, np. po zabiegach kardiochirurgicznych, z kardiomiopatią, zapaleniem mięśnia sercowego, zaburzeniami równowagi wodno-elektrolitowej, z zespołem wydłużonego QT, po założeniu cewnika do jam serca. Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS (szerokość zespołów powyżej 0,08 s) może być też pochodzenia nadkomorowego. Różnicowanie tych dwóch rytmów na poziomie ratowniczym możemy przeprowadzić na podstawie wcześniejszego wywiadu chorobowego (udokumentowane epizody częstoskurczu nadkomorowego z szerokimi zespołami QRS) oraz na podstawie zapisu EKG (jest to jednak trudne i najlepiej pozostawić to kardiologowi dziecięcemu).

Tachykardia zatokowa

Załamki P w prawidłowym, szybkim rytmie zatokowym są widoczne, występują miarowo, ich polaryzacja odpowiada rytmowi zatokowemu, kształt może się nieco różnić od kształtu widocznego w wolniejszym rytmie. Odstęp PR skraca się proporcjonalnie do zwiększania się częstotliwości rytmu. Częstotliwość zespołów QRS mieści się w górnej granicy normy. Każdy załamek P jest przewiedziony, więc rytm komór jest miarowy. W tachykardii zatokowej dominujący wpływ na rytm serca ma układ sympatyczny, dlatego niemiarowość oddechowa jest słabo widoczna. W przypadku, gdy częstotliwość rytmu zatokowego przekracza normę, możemy podejrzewać wystąpienie zaburzeń rytmu w obrębie węzła zatokowego w mechanizmie reentry. Taki częstoskurcz występuje niezależnie od czynników zewnętrznych przyspieszających rytm zatokowy (np. stany, kiedy zwiększony jest rzut serca, hipowolemia, zaburzenia metaboliczne).