Zagrożenia zawodowe w pracy ratownika medycznego

Czynniki chemiczne

Narażenie na czynniki chemiczne to sytuacja, która występuje w miejscu pracy, w której istnieje czynnik chemiczny, który może przeniknąć do organizmu pracownika, zazwyczaj przez skórę albo drogi oddechowe. Wdychanie niebezpiecznych substancji stanowi najczęstsze narażenie w miejscu pracy. Do organizmu człowieka przez układ oddechowy dostają się: pary, gazy, mgły, pyły i dymy, które powstają w procesach pracy, jakie są prowadzone w wielu przedsiębiorstwach przy wykonywaniu prac z wykorzystaniem chemikaliów bądź przy procesach technologicznych, w trakcie których takie czynniki ulegają uwolnieniu. Toksyczne działanie takich substancji jest zależne od dawki wprowadzonej do organizmu, a także od rodzaju danej substancji.

Wśród szkodliwych czynników chemicznych wyróżnia się: substancje toksyczne, substancje drażniące, substancje uczulające, substancje rakotwórcze, substancje mutagenne. Za substancje toksyczne uznaje się związki chemiczne, które występują w miejscu pracy, mające różną toksyczność, a która jest zależna od stopnia powinowactwa związku do tkanek i narządów ustroju, jak i od sposobu działania na ludzki organizm.

Substancje toksyczne mogą działać na człowieka w sposób:

• sumujący (suma skutków biologicznego oddziaływania substancji),
• niezależny (różne działanie różnych substancji),
• antagonistyczny (jednoczesne występowanie szkodliwych substancji osłabia ich skuteczność),
• synergistyczny (wspomagający, np. rozpuszczalnik, alkohol).

Substancje drażniące są związkami chemicznymi, które występują zazwyczaj w postaci gazowej. Wywołują one drażniące działanie błon śluzowych oraz skóry. Należą do nich: tlenki azotowe, fosgen, amoniak, chlorowodór, chlor, fluor, fluorowodór, kleje, rozpuszczalniki i inne związki o działaniu drażniącym. Substancje uczulające to związki chemiczne, które wywołują alergię, jako swoistą reakcję organizmu na te substancje.