Zatrucie alkoholem metylowym w perspektywie ratownika medycznego

Rozpoznanie zatrucia metanolem w warunkach Zespołu Ratownictwa Medycznego jest trudne. Niespecyficzne objawy podmiotowe oraz przedmiotowe mogą wskazywać na wiele innych stanów nagłych, niespójne informacje uzyskane z wywiadu sprawiają, że w wielu przypadkach rozpoznanie spożycia toksycznej substancji staje się nieuchwytne. Powikłania w postaci zaburzeń widzenia, objawów neurologicznych oraz narastającej kwasicy metabolicznej są przyczyną wysokiej śmiertelności. W postępowaniu z pacjentem wykazującym zatrucie alkoholem metylowym istotne są rozpoznanie toksycznej substancji oraz szybki transportu do ośrodka specjalistycznego.

Słowa kluczowe: zatrucie alkoholem metylowym, alkohol, zatrucie, metanol, ratownik medyczny

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia w latach 2010-2013 liczba osób zatrutych alkoholem metylowym wynosiła około 160 osób rocznie (1). Powołując się na raport Amerykańskiego Stowarzyszenia Ośrodków Ostrych Zatruć i Systemu Nadzoru Narażenia na Substancje Toksyczne (The American Association of Poison Control Center’s Toxic Exposure Surveillance System), w 2000 roku w USA odnotowano 2418 przypadków narażenia toksycznego na metanol, co stanowi około 1% wszystkich zatruć (3).

Zatrucie alkoholem metylowym jest najczęściej wynikiem przypadkowego spożycia, czasem wynika z próby zastąpienia etanolu metanolem. Czas pomiędzy spożyciem a wystąpieniem toksycznych objawów wynosi od 6 do 24 godzin (2-4). Jeśli pacjent dodatkowo spożywał etanol, czas może ulec wydłużeniu nawet do 96 godzin. Toksyczna dawka metanolu wynosi tylko 10-30 ml (5). Śmiertelność w zatruciu metanolem na podstawie zdarzeń podczas masowych zatruć w Estonii, Czechach i Norwegii była bardzo wysoka i wynosiła od 28 do 48% osób zatrutych (6-8).