Choroby układu pokarmowego i odwodnienie u dzieci

Wskazaniami do hospitalizacji dziecka z ostrą biegunką infekcyjną są:

• wstrząs,
• ciężkie odwodnienie (ubytek > 9% masy ciała),
• zaburzenia neurologiczne (drgawki, senność, otępienie, pobudzenie),
• uporczywe wymioty albo wymioty treścią żółciową,
• trudności nawadniania doustnego,
• podejrzenie schorzenia chirurgicznego, które może być przyczyną dolegliwości,
• brak możliwości leczenia w domu,
• wiek poniżej 2. m.ż,
• nasilenie dolegliwości lub wątpliwości diagnostyczne (3, 5).

Postępowanie

Podstawą postępowania w przypadku ostrej biegunki u dzieci jest nawadnianie doustnym płynem nawadniającym (DPN) o zmniejszonej osmolarności (50/60 mmol/l). Oprócz specjalistycznych płynów można równie dobrze podawać inne, powszechnie dostępne (herbata, woda, jogurty, kompoty jabłkowe, zupy – dobrze, jeśli są lekko posolone). Płyny powinno się podawać od momentu wystąpienia biegunki, aby nie doprowadzić do odwodnienia.

Wskazaniami do nawadniania dożylnego dziecka chorego na ostrą biegunkę są:

• odwodnienie z zaburzeniami świadomości lub ciężką kwasicą,
• wstrząs,
• pogarszanie się odwodnienia lub brak poprawy mimo nawadniania doustnego albo przez sondę,
• uporczywe wymioty mimo nawadniania doustnego lub przez sondę,
• ciężkie wzdęcie brzucha lub niedrożność przewodu pokarmowego.

Dzieciom przyjętym do szpitala z ostrą biegunką należy podać roztwór krystaloidów (0,9-proc. NaCl lub mleczan Ringera) z prędkością 20 ml/kg w bolusie. Jeżeli nie uzyska się poprawy, bolus 20 ml/kg należy powtórzyć (nawet trzykrotnie) w ciągu 10-15 min. Należy poszukiwać też innej przyczyny wstrząsu. U dzieci, które są hospitalizowane z powodu ciężkiego odwodnienia, ale nie występują objawy wstrząsu, należy podać 0,9-proc. NaCl z prędkością 20 ml/kg przez 2-4 godziny. Jeśli występuje konieczność dalszego podawania płynów, należy zmienić roztwór na krystaloid zawierający dekstrozę (D – glukozę). Roztwory te powinny mieć stężenie wyższe niż 0,45%, aby nie doprowadzić do hiponatremii. Jeśli dziecko zacznie oddawać mocz, do kroplówki można podać 20 mEq/l chlorku potasu. Według ekspertów szybkie nawadnianie dożylne trwające 3-6 godziny powinno być wystarczające. Po tym czasie należy przejść na nawadnianie doustne (3).