Drożność dróg oddechowych z perspektywy podstawowego zespołu ratownictwa medycznego – cz. II

Pozycja bezpieczna na boku

Układa się w niej poszkodowanych nieprzytomnych z zachowanym własnym, prawidłowym oddechem i prawidłową czynnością układu krążenia (zatem już po sprawdzeniu przytomności, udrożnieniu dróg oddechowych oraz sprawdzeniu oddechu). Pozycję bezpieczną stosuje się u pacjentów celem zabezpieczenia drożności ich dróg oddechowych poprzez umożliwienie swobodnego wypływu treści i wydzielin oraz zapobieżeniu zachłyśnięciu się treścią żołądkową w przypadku wystąpienia regurgitacji (wymiotów). Należy sobie uzmysłowić, że u osoby nieprzytomnej dochodzi do zniesienia odruchów obronnych oraz wiotkości struktur miękkich (np. języka) oraz zniesienia napięcia mięśniowego zwieraczy (w tym m.in. zwieraczy przełyku). Technicznie jest prosta i stosunkowo szybka do wykonania, a jej nauka nie zajmuje wiele czasu na zajęciach pierwszej pomocy. Ratownik klęka z boku osoby leżącej na plecach (jeżeli osoba poszkodowana znajduje się na brzuchu, należy dokonać przewrócenia poszkodowanego z brzucha na plecy, odpowiednią techniką). Układa się znajdującą bliżej ratownika kończynę górną pod kątem prostym w stosunku do tułowia, a następnie zgina ją w łokciu pod kątem prostym, kierując dłoń ku górze. W przypadku osoby nieprzytomnej osiągnięcie idealnego kąta prostego może być trudne, więc nie należy tracić czasu na jej wielokrotne układanie i poprawianie w przypadku jej „naturalnego” prostowania się. Drugą kończynę górną (dalszą) przekłada się przez klatkę piersiową, a dłoń podkłada się poszkodowanemu pod bliższy policzek. Dalszą kończynę dolną chwyta się w okolicy stawu kolanowego pod lub nieco nad nimi i unosi ku górze, nie odrywając stopy poszkodowanego od podłoża. Teraz pociągając za tę kończynę, obraca się poszkodowanego na bok. Gdy poszkodowany leży na boku, ratownik odchyla głowę ku tyłowi, aby udrożnić drogi oddechowe, następnie poprawia położenie dłoni pod policzkiem, by stabilizowała głowę w odgięciu, a jego oddaloną kończynę dolną zgina pod kątem prostym w stawie kolanowym i biodrowym, zapewniając jej stabilność (fot. 13, 14). Pozycję bezpieczną powinno zmieniać się co 30 minut (tj. u pacjenta leżącego na lewym boku – należy zmienić ułożenie na prawy i odwrotnie). Po ułożeniu poszkodowanego w pozycji bezpiecznej należy stale i regularnie (co 2 minuty) kontrolować czynności życiowe, by w razie wystąpienia zaburzeń oddychania i krążenia móc swobodnie przewrócić pacjenta do pozycji na plecach i w przypadku braku oddechu (lub oddechu nieprawidłowego) oraz braku oznak krążenia – rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO). Pamiętaj – nigdy nie zostawiaj poszkodowanego samego, chyba że jest to absolutnie konieczne, np. w celu udzielenia pomocy innym poszkodowanym.