Gazometria w stanach nagłych

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej są bardzo niebezpieczne i prowadzą do wielu zmian w procesach zachodzących w ciele człowieka. Kwasica to każdy proces, który prowadzi do obniżenia pH krwi, jeżeli jego przyczyną jest wzrost paCO₂, wówczas jest to kwasica oddechowa. W przypadku, gdy przyczyna jest inna, stężenie HCO₃^- obniża się i jest to kwasica metaboliczna.

Zasadowica to każdy proces, który prowadzi do wzrostu pH krwi, jeżeli jego przyczyną jest obniżenie paCO₂, określa się ją jako zasadowicę oddechową. W zasadowicy związanej z inną przyczyną występuje wzrost stężenia HCO₃^-, wówczas jest ona nazywana metaboliczną.

Zaburzenia równowagi-kwasowo zasadowej rozgraniczamy ponadto ze względu na etap ich kompensacji: niewyrównane (zdekompensowane), częściowo wyrównane i całkowicie wyrównane (skompensowane). Ma to związek z mechanizmami kompensacyjnymi obu wzajemnie na siebie oddziałujących systemów – nerkowego i oddechowego.

Zachodzenie na siebie tych procesów stwarza problem w stwierdzeniu, które zmiany równowagi kwasowo-zasadowej są pierwotnymi, a które zmianami wyrównawczymi.

Pomocne w tym są dwie zasady:

1. Nie istnieje zjawisko nadmiernej kompensacji – pH równe 7,4 jest punktem środkowym w skali, jeżeli poziom pH jest poniżej tej wartości, to pierwotnym zaburzeniem jest kwasica, natomiast w przypadku pH powyżej tej wartości pierwotne procesy mają związek z zasadowicą.
2. Najważniejszy jest pacjent, nie wynik ABG – każdy wynik badania równowagi kwasowo-zasadowej należy interpretować w odniesieniu do całościowego stanu klinicznego badanego pacjenta.