Kiedy podejrzewać sepsę i jak ocenić jej ryzyko w warunkach przedszpitalnych?

Artykuł ma charakter przeglądowy, jego celem jest przypomnienie definicji, epidemiologii, etiologii, czynników ryzyka sepsy. Przedstawiono w nim klasyczne podejście ‒ wywiad i badanie fizykalne kierujące na rozpoznanie sepsy ‒ oraz propozycje nowych rozwiązań: narzędzia stratyfikacji ryzyka sepsy oraz narzędzia przesiewowe i postępowanie w przypadku podejrzenia sepsy.

Słowa kluczowe
sepsa, wstrząs septyczny, epidemiologia sepsy, rozpoznanie sepsy

Zgodnie z międzynarodowym konsensem: Definicje dotyczące sepsy i wstrząsu septycznego Sepsa-3 z 2016 r. (3^rd International Consensus Conference on the Definitions of Sepsis 2016): „Sepsę należy zdefiniować jako zagrażającą życiu dysfunkcję narządową spowodowaną niewłaściwą (rozregulowaną) odpowiedzią gospodarza na zakażenie (1). Klinicznie dysfunkcję narządów można przedstawić jako wzrost wyniku sekwencyjnej oceny niewydolności narządów (ang. sequential organ failure assessment score, dalej SOFA); o 2 punkty lub więcej, co wiąże się ze śmiertelnością wewnątrzszpitalną większą niż 10%” (1).

Punktacja w skali SOFA obejmuje sześć kategorii wartości:

1. stosunek tętniczej prężności tlenu do odsetka tlenu we wdychanej mieszaninie gazów (PaO₂/FiO₂),
2. liczba płytek krwi,
3. stężenie bilirubiny w surowicy,
4. wartość średniego ciśnienia tętniczego, stosowanie leków wazopresyjnych,
5. ocena stanu świadomości w skali Glasgow,
6. stężenie kreatyniny w surowicy i/lub wielkość diurezy.

Wszystkie parametry SOFA oznaczane są rutynowo w oddziałach intensywnej terapii, stąd łatwość wykorzystania tej skali w praktyce (5).