Krwotok podpajęczynówkowy (SAH) – kiedy nieurazowy ból głowy powinien niepokoić?

Pułapki diagnostyczne i pomocne rozwiązania

U pacjentów, którzy prezentują klasyczne objawy SAH, oczywista jest diagnostyka w SOR.

Trudności diagnostyczne

• piorunujący ból głowy jest jedynym objawem SAH tylko w 10% przypadków,
• część pacjentów może nie mieć odchyleń w badaniu neurologicznym,
• nie istnieje pewny objaw potwierdzający lub wykluczający SAH,
• objawy oponowe mogą pojawiać się wiele godzin od rozpoczęcia krwawienia (5, 6).

W celu wyeliminowania błędów stworzono narzędzia, m.in. formularze wykluczenia lub listy objawów niepokojących (tzw. red flags checklists) ukierunkowujące postępowanie z pacjentem.

1. Ottawa Subarachnoid Hemmorhage (SAH) Rule of Headache Evaluation (Ottawska ocena bólu głowy pod kątem wykluczenia samoistnego krwotoku podpajęczynówkowego) (7)
   Jej użycie pomaga w wykluczeniu SAH u pacjentów z bólem głowy, ale bez deficytów neurologicznych. Ottawa SAH Rule została opracowana do stosowania w warunkach oddziału ratunkowego u pacjentów z ostrym bólem głowy. Reguła jest w 100% czuła na SAH (narzędzie wykluczające) i posiada pozytywne wyniki skuteczności (8, 9).
   Niestety Ottawa SAH Rule posiada wiele ograniczeń, może stanowić narzędzie pomocnicze dla postępowania przedszpitalnego, natomiast ukierunkowana jest jedynie na krwotok podpajęczynówkowy, a ból głowy występuje w innych stanach zagrożenia życia.
2. Lista SNOOP10 (czerwone i pomarańczowe flagi dotyczące wtórnych bólów głowy w praktyce klinicznej) (10) (tab. 3)
   Pozwala szerzej spojrzeć na ból głowy, aby nie przeoczyć objawów niepokojących. Posługiwanie się listą w warunkach przedszpitalnych może pomóc w uniknięciu błędów.