Odmrożenia – polski konsensus ich leczenia

Patofizjologia i klasyfikacja

Aby
zmienić w przyszłości przedstawione we wstępie tendencje zachowawczej
strategii postępowania w leczeniu odmrożeń, musimy przede wszystkim
zweryfikować i zmienić obowiązującą do niedawna klasyfikację ciężkości
odmrożenia, która analogicznie do klasyfikacji oparzeń koncentrowała się
na głębokości uszkodzenia tkanek. Klasyfikacja ta jednak nie
uwzględniała najnowszej wiedzy na temat patofizjologii odmrożeń, jak i
nie była dla kierownika Zespołu Ratownictwa Medycznego czy zwłaszcza
lekarza SOR bądź IP w żaden sposób pomocna w kontekście oceny rokowań
pacjenta, jak i wypracowania decyzji co do wyboru ścieżki postępowania –
ambulatoryjnej bądź hospitalizacyjnej.

Istotą odmrożenia w pierwszej fazie jest oczywiście tworzenie lodu zarówno wewnątrzkomórkowego, jak i pozakomórkowego, co skutkuje znamiennym wzrostem wewnątrzkomórkowego stężenia elektrolitów oraz następczą dehydratacją komórek. Jednak gros uszkodzeń oraz procesów prowadzących do śmierci komórek rozgrywa się na etapie rozmrażania tkanek. Uszkodzenie śródbłonka skutkujące wzmożoną agregacją płytek, tworzeniem zakrzepów oraz stanem zapalnym powodującym wtórne obkurczenie krążenia obwodowego, sprawiają, że pierwotny uraz termiczny staje się niczym innym jak ostrym incydentem naczyniowym – niedokrwiennym uszkodzeniem tkanek.

Powyższy kontekst patofizjologiczny leży więc u źródeł stworzenia francuskiej klasyfikacji odmrożeń, która koncentruje się nie na głębokości, lecz rozległości zmian, które w znacznym stopniu odpowiadają stopniowi uszkodzenia krążenia, co można potwierdzić zarówno badaniem fizykalnym, jak i np. badaniem dopplerowskim, angiografią lub scyntygrafią.