Ostra niewydolność serca z wysokim ciśnieniem tętniczym, zastosowanie nitrogliceryny lub urapidylu – przegląd piśmiennictwa

Leki rozszerzające naczynia w ZRM

Nitrogliceryna posiada właściwości naczyniorozszerzające z powodu uwalniania tlenku azotu (NO), który za pośrednictwem przekaźników wpływa na rozluźnienie mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych. W układzie sercowo naczyniowym azotany działają w dwojaki sposób. Główne działanie nitrogliceryny opiera się na rozszerzeniu łożyska żylnego, zmniejszając powrót krwi do mięśnia sercowego, redukując obciążenie wstępne. Podawanie leku w większych dawkach powoduje rozszerzenie naczyń tętniczych, wpływając na spadek obciążenia następczego, które jest spowodowane oporem obwodowym. U pacjentów z ostrą niewydolnością serca wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego zalecają podaż nitrogliceryny we wstępnej dawce 10-20 mcg/min w formie dożylnej. Dawkę tę można zwiększyć maksymalnie do 200 mcg/min. Działanie leku rozpoczyna się w czasie 1-5 min od rozpoczęcia wlewu. Efekt hipotensyjny utrzymuje się do czasu zakończenia infuzji. Droga dożylna podaży leku nie została uwzględniona w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie medycznych czynności ratunkowych. Charakterystyka Produktu Leczniczego dopuszcza stosowanie preparatu w przypadku leczenia ostrego kardiogennego obrzęku płuc w formie podjęzykowej w dawce 0,4 mg, którą można powtarzać co 5-10 min, jednocześnie monitorując stan pacjenta. Efekt terapeutyczny rozpoczyna się po około 1 min i trwa około 30 min (1, 5-7).

Urapidyl jest lekiem obniżającym ciśnienie tętnicze w dwóch mechanizmach: ośrodkowym i obwodowym. Ośrodkowo wpływa na aktywność ośrodków regulacji krążenia: zapobiegając odruchowemu pobudzeniu lub hamowaniu układu współczulnego, przy czym nie prowadzi to do powstania tachykardii. Obwodowo urapidyl blokuje głównie receptory alfa-1 adrenergiczny i w ten sposób ogranicza działanie obkurczające naczynia przez katecholaminy, zmniejszając tętniczy opór obwodowy. Obniżenie ciśnienia tętniczego ujawnia się 3-5 min po wstrzyknięciu leku. Działanie hipotensyjne utrzymuje się 4-6 godzin. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie medycznych czynności ratunkowych, ratownik medyczny ma możliwość podawania urapidylu w postaci dożylnej. Dawka początkowa w leczeniu ostrego sercowopochodnego obrzęku płuc wynosi 10-50 mg, przy czym należy pamiętać o systematycznej ocenie ciśnienia tętniczego w trakcie stosowania leku (6, 8).