Pacjent pediatryczny – schorzenia prowadzące do stanów nagłych

Pacjent pediatryczny - zaburzenia czynności układu oddechowego − przegląd piśmiennictwa

Wiek dziecięcy cechuje się wysoką częstotliwością zachorowań, co jest spowodowane między innymi niedojrzałością układu odpornościowego. Istotna jest również różnica w budowie anatomicznej w porównaniu do osoby dorosłej. W przypadku układu oddechowego sprawia to, że infekcje niegroźne dla dorosłych u dzieci mogą powodować stan zagrożenia zdrowia, a niekiedy bezpośredni stan zagrożenia życia. Ważne jest wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego postępowania, co często spoczywa na członkach ZRM podczas wyjazdu ratunkowego. Ciekawym i przydatnym narzędziem służącym do szybkiej oceny stanu pacjenta jest trójkąt pediatryczny (ang. Pediatric Assessment Triangle). W polskim nazewnictwie funkcjonuje również jako trójkąt SOS.

Zapalenie krtani u dziecka poprzez jej budowę może doprowadzić do stanu bezpośredniego zagrożenia życia. Zwiększenie obrzęku błony śluzowej krtani o 1% powoduje zmniejszenie światła o 50%. Podczas badania zmiany osłuchowe słyszalne są jako świst krtaniowy, w zależności do stopnia obrzęku. Początkowo jest on wdechowy, a wraz z narastaniem niedrożności − wdechowo-wydechowy. Wskaźnikiem, który może prowadzić do nieprawidłowej oceny stanu pacjenta, jest pomiar saturacji. W pęcherzykach płucnych wymiana gazowa nie jest w żaden sposób upośledzona i wartości SpO₂ będą prawidłowe, co może zaburzyć obraz zmniejszania się światła przepływu powietrza przez krtań dziecka, prowadząc z czasem do silnej duszności i bezpośredniego stanu zagrożenia życia. Najbardziej charakterystycznym czynnikiem sugerującym zapalenie krtani jest szczekający kaszel.

Jednym ze stanów powodujących bezpośrednie zagrożenie życia u dzieci jest zapalenie płuc. Cechują je: wysoka gorączka, osłabienie, kaszel, który początkowo jest suchy, a następnie ewoluuje w śluzowy bądź mokry, a także duszność. Ważnym elementem diagnostyki jest prawidłowa interpretacja szmerów podczas osłuchiwania pacjenta. Nad polami płucnymi występują trzeszczenia w początkowej fazie rozwoju stanu zapalnego, z czasem osłuchując, słyszalne będą rzężenia drobnobańkowe, towarzyszą im świsty, furczenia. Stłumienie odgłosu opukowego pojawi się w przypadku obecności płynu w jamie opłucnowej. Zmiany, które niesie ze sobą zapalenie płuc, mogą występować tylko na jednym z płuc, a nawet na jednym płacie. Wyżej opisane zmiany osłuchowe będą słyszalne tylko nad zajętymi przez chorobę miejscami. Powodem zachorowań może być kilka czynników. Najczęściej przyczyną choroby są infekcje wirusowe lub bakteryjne, mogą to być także inne drobnoustroje, a także choroby autoimmunologiczne. Choć od XIX w. kiedy William Osler nazwał zapalenie płuc „kapitanem oddziałów śmierci” wiele się zmieniło, między innymi poprzez pojawienie się antybiotykoterapii czy też szczepionek, to nawet w dzisiejszych czasach zapalenie płuc zbiera śmiertelne żniwo. Jak wynika z danych udostępnionych podczas spotkania ekspertów z mediami w ramach działalności Parlamentu Unii Europejskiej, co roku z powodu zapalenia płuc w Unii Europejskiej traci życie 120 tys. osób, w tym 12 tys. Polaków. Choroba jest najbardziej groźna dla niemowląt. Jest przyczyną zgonu ponad 800 tys. pacjentów do 5. roku życia na całym świecie, co stanowi 15% wszystkich zgonów w tej grupie wiekowej.