Postępowanie w przypadku masywnego krwotoku z miejsc przejściowych – część I

Urazy, w ujęciu globalnym, są szóstą przyczyną śmierci i kalectwa osób poszkodowanych w wieku do 35 lat. Przyczyny zewnętrzne urazów są różne. Zależą one głównie od przedziału wiekowego poszkodowanych, jak i obszaru, na jakim dana populacja występuje. Wśród urazów wiodącą zewnętrzną przyczyną zgonów jest masywny krwotok. W kontekście udzielania pomocy pacjentom z masywnym krwotokiem kluczowym czynnikiem będzie czas, w jakim uda się go opanować. Następnie, zależnie od stanu pacjenta, należy podjąć odpowiednie interwencje mające na celu wyprowadzenie poszkodowanego ze stanu wstrząsu hipowolemicznego. Masywny krwotok z tzw. miejsc przejściowych może w warunkach przedszpitalnych sprawić trudności w jego ocenie i wykonaniu właściwych procedur mających na celu zatamowanie krwawienia. Celem niniejszego artykułu jest zapoznanie czytelnika z definicją masywnego krwotoku oraz krwotoku z miejsc przejściowych, ich patofizjologią, a także ze sposobami ich zaopatrywania.

Urazy są główną przyczyną zgonów i niepełnosprawności wśród poszkodowanych pediatrycznych i młodych dorosłych. Epidemiologia urazów różni się także, jeśli chodzi o obszar geograficzny, w którym dana populacja występuje. Na uwadze trzeba mieć przede wszystkim obszar miejski i wiejski, ale też poziom ekonomiczny obszaru, na jakim dochodzi do urazu. Rozpatrując epidemiologię urazów ze względu na rodzaj (odnosząc się do danych dostępnych dla terytorium Rzeczypospolitej), jako główną przyczynę masywnych urazów podaje się wypadki komunikacyjne. Kolejno za nimi znajdują się upadki z wysokości i inne przyczyny urazów (pobicie, przygniecenie, wybuch/eksplozja, porażenie prądem, tonięcie) (1). Głównym następstwem urazu (i też wiodącą przyczyną zgonów możliwych do uniknięcia) jest masywny krwotok, którego wynikiem jest wstrząs hipowolemiczny. Należy zaznaczyć, że wstrząs hipowolemiczny nie musi być wynikiem przerwania ciągłości dużego naczynia krwionośnego. Może być on wynikiem wielu mniejszych krwawień z drobnych naczyń krwionośnych, początkowo zakwalifikowanych jako niegroźne. Zarówno w przypadku masywnego krwotoku, jak i mniejszych krwawień kluczowa jest ich jak najwcześniejsza kontrola. Rozwój medycyny, wprowadzenie nowych typów urządzeń i opatrunków służących do tamowania masywnych krwotoków, jak i poprawa jakości szkoleń z zakresu pierwszej pomocy oraz kwalifikowanej pierwszej pomocy wpłynęły znacząco na poprawę przeżywalności poszkodowanych. Opaska uciskowa została ponownie wprowadzona jako jeden ze środków służących do tamowania masywnego krwotoku. W wyniku takiego łańcucha przyczynowo-skutkowego powinniśmy również zapewnić powszechne nauczanie rozpoznania, jak i odpowiedniego tamowania krwotoków z miejsc przejściowych zarówno personelowi medycznemu, jak i przy szkoleniach z pierwszej pomocy. Opanowanie skutecznego sposobu leczenia tego stanu znacząco obniża wskaźnik śmiertelności i poprawia rokowanie pacjentów dotkniętych tego rodzaju krwotokami.