Repetytorium postępowania we wstrząsie anafilaktycznym

Przyczyny anafilaksji

Alergiczne:

• leki (antybiotyki ß-laktamowe, cytostatyki),
• pokarmy (ryby, owoce morza, orzeszki ziemne, owoce cytrusowe),
• jady owadów błonkoskrzydłych,
• białka podane drogą parenteralną (krew, składniki krwi i preparaty krwiopochodne, hormony, enzymy, surowice, preparaty alergenów stosowane w diagnostyce in vivo i w immunoterapii),
• alergeny wziewne (sierść zwierząt),
• lateks.

Niealergiczne:

• bezpośrednie uwalnianie mediatorów z mastocytów (opioidy, leki zwiotczające mm. szkieletowe, wysiłek fizyczny, roztwory koloidowe, takie jak m.in. hydroksyetylowana skrobia, roztwór ludzkiej albuminy lub roztwory hipertoniczne, np. mannitol),
• kompleksy immunologiczne (krew, składniki krwi i preparaty krwiopochodne, immunoglobuliny, surowice zwierzęce i szczepionki, błony dializacyjne),
• zmiana metabolizmu kwasu arachidonowego ‒ nadwrażliwość na ASA i inne NLPZ,
• mediatory reakcji anafilaktycznej lub substancje podobne w pokarmach (histamina, tyramina), zbyt niska aktywność enzymów rozkładających mediatory anafilaksji,
• inne lub niespecyficzne mechanizmy (radiologiczne środki cieniujące, zanieczyszczenia pokarmów i środki konserwujące).

Statystycznie najczęstszą przyczynę anafilaksji stanowią leki, pokarmy i jady owadów, jednakże w około 30%, mimo zastosowanej diagnostyki, brak jest możliwości ustalenia źródła reakcji (anafilaksja idiopatyczna). Typowym mechanizmem działania w anafilaksji jest reakcja IgE-zależna, a reakcje nieimmunologiczne występują sporadycznie, jednak w obu przypadkach następuje degradacja mastocytów i bazofilów. Następnie uwolnione i produkowane mediatory (np.: histamina, tryptaza i metabolity kwasy arachidonowego, czynniki aktywizujące płytki) wpływają na: