Stany nagłe i ratownictwo z wykorzystaniem tlenoterapii hiperbarycznej

Przy oddychaniu powietrzem atmosferycznym tlen dostaje się do pęcherzyków płucnych, a stamtąd po pokonaniu bariery pęcherzykowo-włośniczkowej do osocza krwi, gdzie łączy się z hemoglobiną. Hemoglobina wiąże 97,5% tlenu dostającego się w postaci wolnej – fizycznie rozpuszczonej w osoczu. Reszta wdychanego tlenu pozostaje niewykorzystana. W hiperbarii dochodzi do zwiększenia prężności tlenu w powietrzu pęcherzykowym, wzrasta gradient pęcherzykowo-włośniczkowy tlenu, dzięki czemu rośnie siła dyfuzji i rozpuszczalność tlenu w osoczu (zgodnie z prawem Henry’ego). Przy podwyższonym ciśnieniu hemoglobina podlega całkowitemu wysyceniu tlenem. Oddychanie czystym tlenem przy ciśnieniu atmosferycznym na poziomie 1 atmosfery absolutnej (ata) powoduje trzykrotny wzrost rozpuszczalności tlenu w osoczu w porównaniu z oddychaniem powietrzem atmosferycznym. Powyżej tego poziomu ciśnienia rozpuszczalność wzrasta nawet kilkunastokrotnie. Wówczas następuje transport tlenu do tkanek w celu zapewnienia podstawowych czynności metabolicznych, również w przypadku znacznego niedoboru hemoglobiny, na przykład w ostrej niedokrwistości pokrwotocznej, a teoretycznie nawet przy całkowitym jej braku. Przy podwyższonym ciśnieniu zwiększa się również gradient między krwią a tkankami, wzrasta siła dyfuzji i w konsekwencji zaopatrzenie tkanek w tlen.