Tężyczka jako stan zagrożenia życia w zespole ratownictwa medycznego

Hipokalcemia to zmniejszenie stężenia wapnia całkowitego w surowicy krwi poniżej 2,25 mmol/l i/lub wapnia zjonizowanego poniżej 0,95 mmol/l. Najczęstsza przyczyna hipokalcemii to upośledzenie wchłaniania wapnia wskutek zespołu złego wchłaniania lub niedoboru witaminy D lub jej aktywnych metabolitów. Objawem tego stanu jest tężyczka, która może również uzewnętrzniać się pod postacią „równoważników tężyczki”.

Słowa kluczowe

tężyczka, drętwienie kończyn, hiperwentylacja

Wartość jonów wapniowych w płynie zewnątrzkomórkowym wyznacza próg pobudliwości komórek. Nadmiar Ca²⁺ powoduje zmniejszenie przepuszczalności błony komórkowej dla sodu, co skutkuje podwyższeniem progu pobudliwości komórek mięśni szkieletowych i mięśni gładkich oraz mięśnia sercowego (zmiany w zapisie EKG), zaś niedobór wapnia obniża próg pobudliwości komórkowej. Jeśli niedobór Ca²⁺ jest zbyt duży, w komórkach nerwowych i mięśniowych pojawiają się potencjały czynnościowe spontanicznie wyzwalane. Należy pamiętać, że krytyczna hipokalcemia może powodować nagłe zatrzymanie krążenia. Nadmierna pobudliwość komórek jest przyczyną wyzwalania potencjałów czuciowych i ruchowych. Przewodzone impulsy przewodzone do mięśni szkieletowych mogą wywoływać skurcze tężcowe, zaś impulsy wzbudzane we włóknach czuciowych są przyczyną parestezji. Występują objawy pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego, a nawet epizody drgawkowe. W zapisie EKG może dochodzić do wydłużenia odstępu QT (1).

Bezpośrednią przyczyną tężyczki hipokalcemicznej jest niedobór jonów Ca²⁺. Tężyczka może być również wywołana niedoborem magnezu, co jest zjawiskiem dość rzadkim (1).