Wsparcie psychologiczne dla personelu służb ratowniczych na przykładzie Programu Debriefing Falck

Zdarzenia krytyczne i stres z nimi związany są nieodłącznymi elementami pracy w ratownictwie medycznym. Skuteczne i zdrowe rozładowywanie napięcia jest ważną umiejętnością i kompetencją osobistą. Jeśli własne mechanizmy obronne pracownika wspierane są przez odpowiednie procedury rekomendowane przez pracodawcę, to łatwiej jest utrzymać dobry stan psychofizyczny. Falck Medycyna stosuje Program Debriefing polegający na wspieraniu psychologicznym pracowników zatrudnionych w ratownictwie medycznym.

Słowa kluczowe

debriefing, defuzing, wsparcie psychologiczne, ratownictwo medyczne, trauma, stres

Zauważa się powszechnie panującą opinię, że w Państwowym Ratownictwie Medycznym (PRM) wsparcie psychologiczne nie działa lub go w praktyce nie ma. Istnieje niewiele instytucji działających w ramach PRM, które zatrudniają psychologów. Policja, Państwowa Straż Pożarna czy inne służby mundurowe mają zatrudnionych psychologów; osobną kwestią jest odpowiedź na pytanie, czy liczba tych specjalistów jest wystarczająca. Kluczem do zrozumienia wsparcia psychologicznego, bez względu na rodzaj służb ratunkowych, jest fakt, że pomoc psychologa jest potrzebna najczęściej w niewielkim odsetku przypadków (1). Zatem co sprawia, że pracownicy ratownictwa medycznego skutecznie pracują, pomimo kontaktu z sytuacjami traumatycznymi? Predyspozycje i kolejne doświadczenia kształtują osobowość oraz chronią przed rozwojem zespołu stresu pourazowego (ang. posttraumatic stress disorder, PTSD) (2). Badania nad stresem pourazowym wskazują, że także zdarzenia traumatyczne mogą być traktowane jako czynnik służący rozwojowi i zmianie w postrzeganiu siebie czy docenianiu wartości życia (3, 4). Oczywiście wszystko zależy od nasilenia stresu, kondycji psychofizycznej pracownika oraz indywidualnych sposobów radzenia sobie z nim. Polskie badania wykazują, że większość ratowników medycznych (prawie 82%) miała kontakt z sytuacjami traumatycznymi z udziałem dzieci. Udział w zdarzeniach masowych potwierdziło 62% ratowników (5). Wszystkie zdarzenia traumatyczne w konsekwencji mogą wywołać szereg negatywnych następstw. Do najczęstszych objawów stresu deklarowanych przez ratowników medycznych w Polsce należą: rozdrażnienie (37%), bóle głowy (26%), zaburzenia snu (22%) (6). Zatem we wspólnym interesie pracownika i pracodawcy jest takie zorganizowanie systemu pracy, aby niwelować negatywne skutki stresu pourazowego.